Plaku me pendën plot Margaritar

 

Të mençurit shkruajnë

(popullore)

 

Recesion për librin “Sytë e gurtë të erës” të autorit, Adem Zaplluzha

 

“Ademi poezinë nuk e ka vetëm ëndërr, ai poezinë e ka jetë”

                                                                                    Muhamet Hoxhaj

 

 

Nga Muhamet Hoxhaj

 

 

Me “Sytë e gurtë të erës”, poeti Adem Zaplluzha tregon qartë nivelin e tij të stilit bashkëkohor evropian, ku çdo varg dhe rresht përmban një metaforë që prek thellë në shpirtin e të gjithë artdashësve.

Poeti sikur na tregon rrugëtimin e tij nga një poezi të shkurtër që mund të zbërthehet në një libër të gjatë, sepse brenda poezive, mund të lexohet akoma më shumë, si në poezinë ”Dhe kush jeni sot”:

………………………………………..

Kaluan disa dimra të rënd

Më të rënd se vet trishtimi

Erdhën edhe ardhacakët e egër

I shlyen nga faqja e dheut

Të gjitha faltoret e qytetit

E shlyen nga faqja e dheut

Edhe vet historinë

………………………………………….

Poeti në këtë mënyrë shfaqë ndjenjat e tija për dhimbjen shpirtërore që mban me vete, të kaluar ndër vite të errëta, në të cilën po kalojmë edhe sot.

Vargjet e Adem Zaplluzhës në këtë libër të bëjnë të mendosh gjatë dhe të kuptosh se rreshtat që burojnë sipas stilit të tij artistik, janë dëshmi të rralla, kryesisht me konotacione metaforike.

Paralelisht me vargjet e Adem Zaplluzhës, ne rrugëtojmë nëpër struktura të ndryshme kohore, nëpër të cilën mendimet shprehen përmes vargut të poetit me pendën plot margaritarë.

Poezia e tij, përmban përjetime shpirtërore, me shumë apo pak komplekse dhe është e shkruar me një pasion të kohës sonë moderne, ku ndjenjat shprehen me shije të hollë letrare.

Ademi poezinë nuk e ka vetëm ëndërr, ai poezinë e ka jetë.

Ja edhe një strofë e shkëputur nga poezia, “VETËM NJËHERË NË JETË”:

……………………………………………….

Shirat nuk erdhën mbrëmë

Te majat e plepave

Zgjohen trishtimet

Si mund  t’i ndali këto pak fjalë

Të mos i vrasin arkivolet

……………………………………………………

Ai në vargjet e tij, dëshmon se e donë, e çmon dhe e adhuron fjalën e shkruar në ritin metaforik, ruan si rrallëkush poezinë bashkëkohore dhe e përjetëson atë me rreshta të artë.

 

Adem Apalluzha

 

Bota e brendshme në poezinë e Ademit, paraqet reflektimin e mendimeve të thella që autori i përdorë në mënyrën më të dashur lirike. Dëshira e tij për të pasqyruar ngjyrat e jetës, në buqetën e vargjeve plot metaforë, në ditët që jetojmë sot dhe të kaluarës, është përdorimi i kohërave natyrore në vargjet dhe stilin e tij modern/lirik.

Autori me sukses reflekton rreshtat e renditura, duke mos e kufizuar hapësirën poetike të artit në vijat letrare.

Ngjyra e vargjeve që përdorë Ademi në poezinë e tij, janë melodi e zemrës që zbut dhimbjet, nxit dëshirat dhe ëndrrat për të ecur me pendën e artë në poezinë moderne.

……………………………………………………..

Asnjëherë nuk më kanë bezdisur

Fjalët e të tjerëve

I doja kukullat

Po aq shumë sa e doja

Edhe pushkën e babait

Kisha një ndjenjë

Se edhe loja është luftë

………………………………………………………

Autori tregon qartë natyrën ku ai ka lindur dhe është rritur me modernistet , me atë vatër të pangopur për liri dhe barazi, në të cilën të gjithë kemi kaluar.

Janë këto vargjet që e bëjnë Ademin të pavdekshëm, i cili me një formë shumë prekëse, qëllon majat e larta të ndjenjave të secilit nga ato që kanë shije për artin e shkruar në poezi.

……………………………………………

Eci nëpër rrugicat e ngushta

Të qytetit tim

Mbase paskam humbur

Mes lashtësisë së kalldrëmeve

……………………………………………..

Duke lexuar këto poezi të spikatura me realitetin që përjetojmë, të krijuesit dhe vetë autorit, më erdhi në mendje edhe njëherë fjala: “Ademi poezinë nuk e ka vetëm ëndërr, ai poezinë e ka jetë”.

………………………………………………………

Ecën miku im

Parakalon ledheve të jetës

Po me atë bastun si gjyshi i tij dikur

Ka mbërri në atë kohë

Ku më nuk di se kah të ja mbaj

………………………………………………………..

Siç duket Ademin, jeta e ndjek hap pas hapi me të vërtetat gjatë gjithë librit.

Ai ka një diapazon të mprehtë, ku interpreton zhvillimet e kohës nga e kaluara e deri më sot, kohë që ngërthejnë ndjenja të mëdha të realitetit dhe dukurive natyrore brenda shoqërisë bashkëkohore.

Në këtë libër të gjitha vargjet janë në funksion të poezisë moderne/kritike, ku burimi qëndron shumë afër brenda vargjeve të legjendave të tashmes dhe të kaluarës së kohës tonë.

Në librin “Sytë e gurtë të erës”, Adem Zaplluzha me anë të shikimeve realiste të kohës dhe në hapësirën e dhënë brenda saj, portretizon profilet e shumë personazheve me vargje të shkruara.

Përfundim

Adem Zaplluzha ka një bagazh të madh të vargjeve të shkruara në poezi. Qysh në fëmijëri lindi me këtë talent dhe shumë herët startoi të hedh mendimet e tija në fjalë të shkruar. Ai vetën tashmë e ka bërë të pavdekshëm duke botuar vetëm në vitin 2012 mbi 37 libra me poezi. Deri më sot, arrin në mbi 85 libra të botuara, gjë që na bën me dije se penda e tij akoma është e artë dhe plotë margaritar.

Suksese edhe më tutje Bacë.

 

 

 

DEL NGA RAPSODITË

 

Çdo menatë

Atje përtej  brigjeve të harresës

Zgjohet kujtesa

Nëpër një dhembje të pashëruar

Dizgjinët e erës

Kalërojnë mbi shpirtrat e mjegullave

 

Një nënë disa vjet me radhë

Nuk i ndal piskamat e gjëmave

Diku te retë e kristalta

Një copë mjegulle ëndërron shiun

Ëndërron vrapin e kalorësit

Të vetmuar

Në drejtim të universit të humbur

 

Ne ecim kah e panjohura

Zëri i kambanës i ndez qirinjtë

Një kërrabë e vjetër

Del nga rapsoditë e kohërave

Dhe me një arkivol të kaltër

Udhëton si një somnambul

Në një drejtim të panjohur.

 

 

 

 

DIMRAT ME TËRBIM

 

Asnjëherë nuk kuptova

Se cili ishte ai vit  kur derdhej shiu

Nga shtambat e urrejtjes

Vendi im

Qante si një fëmijë jetim

 

Qanin edhe zogjtë nëpër çati

Një fat i shkruar

Ose i pashkruar nëpër libra

Shfletohej si një histori e trishtuar

 

Gishtat e holla të mjegullave

Sa herë që i hapnin

Po aq herë edhe i mbyllnin plagët

E stinëve

Që shkelnin mbi lule të vrara

 

Dimrat me tërbim

Shfryheshin nga një dhembje

Ose heshtnin

Nën një copë guri të murrmë

Dhe pritnin shpirtin

E një tufani

Të zgjohej më në fund

Nga ëndrrat e zgalemave.

           

SYTË E GURTË TË ERËS

Ecte

Ose ne të gjithë ecnim

Mbi një vig të paramenduar

Askund nuk ndaleshin hijet

Në imagjinatën tonë të etur

 

Binte një tjetër lloj shiu

Mbi flokët e stinës

Ngjizej po ashtu një tjetër lloj shtreze

Në lotin e gurit

 

Mali qante si kërthi

Fatin e një fatkeqësie

Qanin edhe degët kur thyheshin

Për qerpikët e erës

Me dënesje burrash qanin lisat

 

Kur erdhën lejlekët

Mbi çatitë e kafshuara prej korbave

Filluan të mbijnë disa lloje barojash

E dimri thahej në vetminë e shtrojerës

 

Binte një shi që s’i përngjante

Asgjëje të lëngtë

Sytë e gurtë të erës po ashtu qanin

Me një dënesje të paparë deri më sot.

DHE KUSH JENI SOT

Diçka po ngjan me ëndrrën time

Për çdo mëngjes

I kreh flokët te buzët e erës

Pastaj qohet peshë

Dhe luan valsin e një shiu të largët

 

Asnjëherë nuk më kujtohet

Se kur dhe kush

Na hyri pas portave të pasme

Dhe ia morri krehrin e nuses

Por dikush e bëri këtë

Dhe kurrë më nusja nuk qeshi

 

Kaluan  disa dimra të rënd

Më të rënd se vet trishtimi

Erdhën edhe ardhacakët e egër

I shlyen nga faqja e dheut

Të gjitha faltoret e qytetit

E shlyen nga faqja e dheut

Edhe vet historinë.

 

2.

Si shihni

Kemi mbetur degë pa gjethe

Në shtatin e plagosur të rrapit

Asnjë qyqe më nuk ndalet

S’ka se kë të vajtoj

Ju degdisën në shtëpinë e rërës

Dhe zutë një myk të verdhë

Në një gjuhë të huaj kënduat

 

Mbase nuk jeni në gjendje

As t’i luteni Hyjit

Në gjuhën e bukur shqipe

Ju shndërruan në statuja

Të një tjetër gjuhe

Harruat se kush ishit dje

Dhe kush jeni sot.