Pafundësia e një fjale

( Vëzhgim mbi poezinë e Tyran Prizren Spahiut ) 

Nga (Hamdi) Erjon Muça

Emri Poezi përdoret shpesh nga artistë, kritikë, profesorë etje…..

Atë e përdorin si përcaktues të sublimitetit, të melodiozitetit, të filizoficitetit, madje edhe të harmonisë së kombinuar mbi një tamblo…

Për gjithçka të përkryer, thonë se në brendësi ka poezi. Po poezia vetë çfarë përfaqëson? Me se mund të krahasohet ajo, kur vetë ajo përdoret për të lartësuar gjithçka?

Këto pyetje më lëvrinin në kokë teksa lexoja disa poezi të Tyran Spahiut. Dhe kur u ula për të shkruar këto radhë, dilemat e mia në vend që të zbeheshin sa vinin e forcoheshin. Linjat e tyre theksoheshin edhe më, duke dalë si nga mjegulla për tu transformuar nga imazhe në qenje tredimensinale; gati të prekshme.

Tyran Prizren Spahiut

E unë i shihja dhe mund të them se gati i prekja dyzimet e mia. Dyzime që marin formë sa herë që mendoj për poezinë: që për të qenë i sinqertë, për mua është sa e vështirë aq edhe delikate. Madje nuk e kuptoj kurjaon e disa njerëzve të cilët merren me zbërthimin dhe velerësimin e poezisë. Nuk e kuptoj pasi poezia mua më ngjet me një femër, me të gjitha komplekset dhe delikatesën e një qenie femërore. E si mund të them unë që kjo femër është më e bukur se një tjetër, kur vetë nocioni bukuri është më relativ se relativiteti. Apo të them se kjo nuk ka vlera, kur unë edhe po i vlerësova dhe i gjykova do e bëj nga prizmi i këndëvështrimit tim vdektar dhe jo universal. Ndaj vedosa të mos bëj krahasime në këtë shkrim, e as të jap sentenca apo pretenca, por të jap ndjesitë e mia: vizionin që përftova nga këto poezi. Madje u binda se kjo ka më rëndësi se sa intuita ime për të zbërthyer një varg apo poezi. Sipas meje nuk ka rëndësi se çfarë vlerash një varg apo poezi mbart, por çfarë ndjesishë ajo transmeton. Madje po mundohem të reflektoj dhe jo të gjykoj megjithëse kjo e fundit është shumë më i kollajtë si proces.

Një shelg lotues mu duk sikur u trupëzua nga leximi i vargjeve të Tyran Spahiut, me trupin vigan dhe të përkulur, të një krijese thuajse të mplakur nga meditimet e shumta. Vigan që të jep përshtypjen e brishtësisë delikatesës së çdo përkitje të gjetheve me truallin. Sikur vajton minutat, orët, ditët, muajt, stinët dhe vitet që ikin: i lodhur nga shkundejt e stuhive të epsheve rinore. Duke prekur, ledhatuar, dashuruar tokën tek e cila ka rrënjët. Një shelg Lotues që ndoshta nuk loton nga dhimbjet më tepër se nga gëzimet. Një shelg si dëshmitar, shoqërues e erës me fëshfërimat e veta ngjethëse. Dhe mendojeni këtë shelg të cilit vetëm disa kinde të fustanellës së vet të gjelbër i prekin paksa sipërfaqen e një lumi me ujë kulluar që rjedh edhe me shkulme të bardha, e i dhurojnë prehje të freskët në ditët zhuritëse të verës. Ja ky është vizioni që më transmetuan vargjet e Tyran Spahiut. Vizion vallëzues, elegant, që duke u nisur nga lartësitë bashkohet ëmbël me sipërfaqet e truallit që e rrethon. Në fillim qëndron ndalur, ashtu si shelgu në mëngjes herët me petun e mbuluar nga bulzat e vesës që duken si margaritarë. Më pas nis e ngrohet, dehet a thua se nuk po avullon vesa, por venë. E ty tek sa e sheh të dhuron prehje, pasi kindet e tij vallzojnë gjithnjë, qoftë edhe me puhizat më të papërfillshme verore, mendimi se puhiza e freskët tund gjethet e shelgut, të shtyn të besosh në sbehejn e përvëlimit e zhegut. Përkulja e shelgut nuk ka të bëjë me përuljen poshtëruese të skllavit por respektin që një qenje humane e lirë shfaq kundrejtë vendit, zotit, dashurisë, natyrës: jetës

MIT

Heshtur, buron në fshehtësi

lartë në kështjellë, mbuluar

me jetë

armatosur me mburojë,

shumë thjeshtësi

largohet nga zhurma, në jetë

modest.

Pyesin, si nuk kemi ditur !

ku gufon, i panjohuri burim !

ku jeton , nuk kemi ndëgjuar !

ndoshta fjetur ishte, apo i

kohës bohem !

Largohet, pyetjet i anashkalon

thojnë..i fjalës është,

endacak i qytetit

thyerja e natës, në kalldrëmë

e gjen

lindjen e diellit, përqafon

jashtë Marashit.

Pa gjurmë, si qetësia kozmike

shkrihet me bukurinë, ate të

Pasha Qeshmes

si vet hija zhduket, pas Kalas

antike

thua se..është mit, i

gjysmerrësirës.

Sërish vonë, kur zbrazet

qyteti

aty është, bredh dashnori i

Therandës

buzëqeshja e fshehur, si

qenie mit

jetësojnë bashkë,

në Prizrenin e mesjetës.

JAM I HUAJ

Shikjimet janë të humbura

Kërkon bukurinë e shëmtuar

Lypësarët hallexhinjtë

e shumtë

Shtrirë në vendin e ish

kalldërmave

Vazhdon qyteti jetën

I zhgënjyer ngarkuar lodhur

Kontinueti jetësohet pandërprerë

Këpusin damkosin zhdukin

Kaluarën dhe lashtësinë …

Jam i huaj

Ëmbëltoren dhe dyqanet e

rrënuara në Shadërvan

Dugajat e vjetëra mbi urën e

Arastës

Kompleksin me xhami

Jam i huaj

Në Tabakhanen e lëkurave

Freskinë e lumit dhe

kënaqësit fëmijërore

Sinqeritetin e kohës

Sigurinë e shfrenimeve ditë e

natë …

Jam i huaj

Në Marrashin e shumëfolur

Burimin legjendar të ujit të

pijes

Lisat e gjata që takoheshin

me qiellin…

Jam i huaj

Tregun e vjetër mbi Beledije

Xhaminë e rrënuar

Thjeshtësinë e asaj kohe

Lumi që përshkruante qytetin

Me madhështinë eklipsit

Furnizonte pastërti

shekullore…

Jam i huaj

Kalaveshët kristaltë të rushit

Dredhëzat gjak që pasuronin

ajrin

Hapat e sigurta të gjyshit

Kthimi në shtëpi

Kënaqësia kjo e vjedhur nga

pushteti

Të gjitha këto e shumë tjera

janë histori

Jam i huaj në qytetin tim të

lindjes…

Më lejoni

Ëndrrat e mia të pafajshme

Rrugëtimin në kohërat e

kaluara

Vendet e preferuara të

lëvizjes

Rininë e kaluar plotë

shkëlqim

Qetësinë e netëve të qytetit

Fundjavët e kaluara në

Marrash

Shishet e zbrazura të

argëtimit

Muzikën e qetësues Pink

Floyd

Përsëritjen qetësin dhe

heshtjen

Të ndiej këtë madhështi

Vetëm bredhja pas

mesnateve

Pritja për ardhjen e pronarit

të kafe-barit

Kafja e hershme e mëngjesit

Shtypi ditor dhe …….

Vargjet e Tyran Spahiut i përkasin, i ngjasin jetës; janë të lëvruara nga dhe për jetën. Në to është ndryrë jeta e autorit, të gjitha emocinet që ai ka përjetuar në të.

10-05-2015 Pisa