Category Archives: PLUS

“FIRST GREETINGS” (In honour of another anniversary of the Arrival of Welsh people to Patagonia, Argentina- 1865-2020) / Written by Susana Roberts

Posted on by

0

 

“FIRST GREETINGS”
In honour of another anniversary of the
Arrival of Welsh people to Patagonia, Argentina- 1865-2020
 
 
Written by Susana Roberts
 
Suddenly the air of this day has become warm while the wind presses the windows to abstract my glance and deep feelings crossing a great distance, to Wales, the land of brave people, those, who emigrated to the south of this country in its feat to find a land to live in Peace. A hundred and fifty years have passed and memory gets stronger in addition to admire these immigrants. A person like me was an internal immigrant in this country who understood the detachment as a renewed commitment to find a job that dignifies full of welfare called family, work, and fertility in all its dimensions, far from parents place. Place plenty of feelings, when they left the Port of Liverpool in May 1865 in the sailboat “Mimosa”.
 
They did not know what kind of land they would find, not a desert and arid land as it was, they had told them that Patagonian Indians were feared, the wildest of the land and they were able to eat people. After such a long journey across the sea, about six months, from the north to the south declining, cold, wind, tides … Today my thoughts return to shelter them in deep feelings that surround and suspended me in an intense tenderness full of thanks to their capacity of endure the inhospitable territory; southern place that after years of hardness become into a prosperous land beyond the 42nd parallel.
 
A concept that attracted my younger years to come here, my place, my early immigration, my love, my respect and admiration for everyone who had been worked in this south ground, for long years, a forgotten part of Argentine territory. They, the Welsh, came to a land where the only protection was the wind and some caverns on the rocks as home, less supplies, no places of hygiene, scarce food, and thirsty searching for fresh drinking water, it was a whole Odyssey whose stories takes my gaze toward the valley from their songs and cymae language coexist and is attached to my feelings, the first pangs of those first settlers, the first fort where men, women and children in their first met with natives, account the story:
“The first time the Indians went down to the valley coincided with two marriages that took place in the old fort, we had put our best clothes, when a man on horseback came galloping saying” “People, Indians are coming, ” I dare say that fear took over all hearts and there were many sighs and prayers to Lord. Shortly after he was given hand one by one to the natives, they were invited with white bread and barabrith (kind of fruit bread), but they had no idea what it was, and they waited for the welsh to eat first the bread, then they try it, they wanted to know what it is and they were told that’s “Bara” (bread), and bara was the first word that natives learned from Welsh people. Since then, Indians came and asked for more Bara, these natives were Francisco’s tribe and eventually became friends. Hence, the Indian and the Immigrant began using barter and friendship, both were in need, both were short of many things.
From the earliest times the arrival of Mimosa sailboat was celebrated with parties where Indians participated in foot races and other entertainment, also they brought gifts for a friend and they expected in return a gift of greater value. The historical narrative said that they could live peacefully so many years, that was vital because they felt defenceless, they were few of Welsh against thousands of natives who lived in the large extension of the plateau towards the mountains, north, south, east-west, some were very warlike, given to pillage, plus who’s living to the northeast. Continues the story saying, “It amazes me how little we had, they and us, both poor at that time.”
 
After this, Mr John Murray Thomas opened a trading house, he left the south, spent a time in Buenos Aires working for some British merchants , when he came back he gave so much encouragement to the colony, in many aspects , he was respected, was friendly, and he was considered a protector guide. To this place reached new people from Wales and elsewhere, the settlers would have their small businesses with little experience and they decided to join to form a Mercantile cooperative. Many dreams were fulfilled, and many names left footprints forever with their works: Berwyn, Parry, Jenkins, Owen, Evans, Jones, Matthews, Roberts, Williams, and many others who remain pinned to the history of this land forever, their seeds, their children and their children’s children continue to fill with love the memories from a neat culture of understanding and work.
 
I think all their struggles, joys and sorrows, ups and downs are present and dominate the wind teatime, it remain forever in the roots of the valley as example for their children and people like me who have come here in early ages and deeply appreciate the colonization in all aspects, still is alive to honor them with this force of the first “friendship” that the need gave them , between the cult and the ignorant , the fear and hunger, souls without differences, one thing united them: the spirit of survival to highlight that and these years, I told me once and again , here , in this place , for something horizons in Patagonia are very specials, they are so large, sunrises are different, inhabit so special loneliness and afternoons in the Valley are sticked to the river at its norias, its museums and stories that make to live the memory of hundred and fifty years and more each year, following to understand the roots in the pure connection to the land and the ability to face the life with a smile with love and recognition inside the every human achievement.
 
During late May, in Liverpool, UK, they celebrated the 150th anniversary of the departure of the Mimosa sailboat with a series of events. Between 29th and 31st May took place in the city, the Mimosa Festival, organized by the Association of the Welsh heritage of Merseyside. The festival included the presentation of a children’s choir of Trelew, lectures in English and Welsh on the history of the colony and concerts for children, among other cultural activities. On 28th May, a memorial was opened in the port city on the western edge of the River Mersey commemorating the departure of Mimosa. The monument is in Welsh and English, with the text:
 
“This plaque records the Liverpool Mimosa sailboat departure on May 28th, 1865, with 162 Welsh (remembering also the three that came before them). They arrived to Port Madryn, Patagonia, on July 28th, 1865 where they established a Welsh-speaking colony that survives to this day. Discovered on May 30th, 2015 by Mrs. Elan Jones. “
 
Photo: LEWIS JONES, FOUNDER OF TRELEW NEXT TO INDIAN TEHUELCHES, (This information corresponds to the file Manuscript of WALES-BANGOR CITY.)
 
Trelew-Patagonia Argentina, August 17th-2015

Where’s the white dove resting… (اين تراها تختبئ الحمامة البيضاء) – Poem by Lily Swarn / Translated and edited into Arabic language by Hana Shishiny

Posted on by

0

Poem by Lily Swarn اين تراها تختبئ الحمامة البيضاء لو نعطي الحب فرصة..ليكون للعالم شفاء لو ان السلام يتفتح،في قلب كل وردة،مضمخه بحمرة الدماء.. لو نمسح من اعماق اليتيم،ذكرى الحروب والشقاء.. لو ان عاشقي السلطة،،يرون كم للحب ضياء.. لندع الحروب … Continue reading →

ARTIKUJ-KUJTESË! Dhjetë filozofët e mëdhenj që kanë vuajtur nga çrregullime psiqike! / Përgatiti materialin Arqile Vasil Gjata

Posted on by

0

ARTIKUJ-KUJTESË! Dhjetë filozofët e mëdhenj që kanë vuajtur nga çrregullime psiqike! Përgatiti materialin Arqile Vasil Gjata Ata që shtrojnë pyetje të vështira, të tilla si: “pse gjendemi këtu?”, “ prej nga e nxjerrim moralin?” dhe “çfarë realisht do të thotë … Continue reading →

Hiền Anh Sao Mai hát live ca khúc “Đỉnh Tình Liêu Phiêu” do Nhà thơ Ngọc Lê Ninh và Hiền Anh Sao Mai sáng tác.

Posted on by

0

Đỉnh Tình Liêu Phiêu Hát Live – VTV2 Sống Khoẻ Mỗi Ngày | Hiền Anh Sao Mai Hát Live

Hiền Anh Sao Mai hát live ca khúc “Đỉnh Tình Liêu Phiêu” do Nhà thơ Ngọc Lê Ninh và Hiền Anh Sao Mai sáng tác.

Lyric
 
Mình chia tay nhau đi anh!
Dẫu đường tình vương bụi đời lấm lem.
Bước nhanh qua miền thương nhau
Trái tim hẹn thề gặp lại kiếp sau.
Xin thôi! Ta đừng trách nhau!
Gieo nỗi nhớ theo mưa lòng đớn đau.
Hự ha! hự ha! Hự ha! Hự… hà! Hự ha! Hự ha! Hự… hà.. hư.….
Nhớ!….Nhớ những lúc ta bên nhau
Em nhớ thân xác ta siết vào nhau thật chặt
Thôi rồi! Ta hòa vào nhau!
Em yêu anh! Anh yêu em! Anh hôn em thật sâu.
Đường em đi hương thơm giăng giăng
Đường anh về gió mưa ngập giá băng.
Quên đi đỉnh tình liêu phiêu
Rớt rơi trong vực lòng mốc xanh rêu.
Anh phong phanh ngực đá câm
Cùng ngây ngô về vùng trời xa xăm.
Mình chia tay nhau đi anh!
Mình chia tay nhau đi anh!
Hạnh phúc ta đem chôn vùi trong tim.
Mình chia tay nhau đi anh!
 

Shkolla Tregtare, dallëndyshe e arsimit kombëtar në Vlorë / nga: MSc. Albert HABAZAJ, përgjegjës i Bibliotekës Shkencore “Nermin Vlora Falaschi”,    Universtiteti “Ismail Qemali”, Vlorë

Posted on by

0

Shkolla Tregtare, dallëndyshe e arsimit kombëtar në Vlorë

Tregtarja e Vlorës – vatër e Dritës Shqiptare

 

  1. ARSIMI NË VLORË DERI NË VITET E PAVARËSISË

Po t’i hedhim një sy historikut të arsimit dhe shkollës sonë në Vlorë, vërejmë se qyteti dhe krahinat, njohur për histori e bëma edhe tej hapësirave rajonale, kishte krijuar emër të përveçëm në udhët e reja që iu çelën shkollës shqipe nga porta e shekullit XX. Vlora ka një traditë të pasur arsimore. Kujtojmë se shkollat e para, ku mësohej shqip janë hapur në Himarë para afro katër shekujsh nga misionarët bazilianë, shumica arbëreshë dhe të tjerë, por që e dinin shqipen po aq saktë sa banorët. Pohojmë se Himarë para disa shekujsh, sidomos pas vdekjes së Skënderbeut, quhej gjithë krahina e Labërisë së sotme, domethënë duke nisur nga Radhima, në Lekël e Butrint [Shih: “Fletë nga historiku u shkollës sonë (materiale dhe dokumenta), Tiranë, 1963, f. 7]. Shkollat e para kombëtare shqipe në Vlorë nisin me shkollën e Muradies në verën e vitit 1908 [Neil Shehu shkruan se është hapur më 25 korrik 1908, ndërsa Aleksandër Prifti shkruan se është hapur po atë verë, por më 8 gusht], me drejtor Leonidha Naçin. Vjeshtën e atij viti, më tetor 1908 hapet nga Jani Minga shkolla fillore e Kaninës. Edhe pse rrethanat politike, ekonomike dhe arsimore ishin të pafavorshme, dhe kushtet në të cilat filloi dhe vijoi veprimtarinë e vet Qeveria e Përkohshme e Vlorës ishin të vështira e të ndërlikuara, Plaku i Urtë vështrimhapur me rilindasit e dritës, i dha përparësi organizimit dhe zhvillimit të arsimit tonë kombëtar në trevën e Vlorës, si dhe në zonat ku shtrinte pushtetin: Fier, Lushnjë, Berat e Gjirokastër. Qeveria e Vlorës përcaktoi ndër detyrat themelore për prefekturat Vlorë, Berat, Durrës, Elbasan ishin ato që kishin karakter arsimor-kulturor, sepse, sipas atyre burrave të ndritur, arsimi është dritë për të ardhmen e vendit, për pavarësinë e kombit tonë. Gazeta qeveritare “Përlindja e Shqipërisë” shkruante: “Viti shkollor 193-1914 filloi më 16 shtator 1913. Në Vlorë u hapën 10 shkolla, 1 në qytet dhe 9 në fshatra: Kaninë, Vranisht, Kudhës,Dukat, Tragjas, Oshtimë, Drashovicë, Smokthinë [Matogjin], Tërbaç” [Shih: “Përlindja e Shqynies”, 20.11. 1913; “Revista pedagogjike” nr. 1, 1978; K. Koçi “Arsimi në periudhën e Qeverisë së Përkohshme të Vlorës, 1912-1914”, f. 99, “Shqipëria, më 1937”, vëll. 1, f. 157, N. Shehu “Edukata dhe arsimi në Vlorë”, Tiranë, Eurorilindja, 1998, f. 84].

Në kohën e Qeverisë së Përkohshme të Vlorës, numri i shkollave  shqipe që çeli Qeveria e Ismail Qemalit me Ministër Arsimi Luigj Gurakuqin në krahinat e lira arriti 48, ndërkohë në qytet 9 shkolla (në vitet 1913-1914).

  1. SHKOLLA TREGTARE – SHKOLLË KOMBËTARE

Me shtrirjen e sistemit unik, kishte lindur nevoja e një shkolle të mesme, e cila u bë e mundur e çeljen e shkollës mesme tregtare. Më 23 shtator 1924, prefekura e Vlorës i shkruante Ministrisë së Arsimit se … “mjerisht, gjithë prefekturat kanë lice, Vlora është lënë pas dore. Populli i Vlorës kundrejt sakrificave të bëra në çdo rast për shpëtimin e vendit, kërkon nga qeveria qendrore ndihma morale për zhvillimin e kulturës. Populli dhe intelektualët e vendit më drejtohen dhe më shtërngojnë përditë…urdhëroni çeljen e shkollës”. [AQSH, Fondi Prefektura Vlorë, dok. nr. 2814, shkresa nr. 1661, v. 1925; shih dhe “Konferenca shkencore: Vlora në rrjedhat e kohës”, Tiranë, Toena, 2001, f. 288].

Vlen të kujtojmë se për hapjen e Shkollës Tregtare ka rol pozitiv  veprimtari politik dhe arsimit kombëtar Niman Ferizi nga Gjakova, “Mësues i Popullit”, që ishte emëruar prefekt i Vlorës, qysh më 1 korrik 1924, kur erdhi në fuqi qeveria e Fan Nolit. Në Shkollën Tregtare, përveç nxënësve të qytetit, kishte edhe nxënës nga krahina e Lumit të Vlorës, Dukati, Himara, Mesapliku dhe Kurveleshi.

Kërkesa që përcolli prefekti i Vlorës për çeljen e saj u shtrua me nismën e pishtarëve të diturisë, mësuesve atdhetarë Jani Minga e Halim Xhelo dhe u miratua nga Qeveria Demokratike e Fan Nolit më 8.11.1924. Sipas Alesandër Priftit, “… u bë e mundur, që me shkresën nr. 1661, viti 1925 të Ministrisë së Arsimit, më 1 dhjetor 1925 u çel shkolla e mesme tregtare me 68 nxënës nga Vlora, Dibra dhe prefektura të tjera”. [“Konferenca shkencore: Vlora në rrjedhat e kohës”, Tiranë, Toena, 2001, f. 289].

Është mirë që nxënësit tanë të dinë se Tregtarja është shkollë e mesme profesionale nga më të vjetrat në Shqipëri. Me këtë shkollë, arsimi shqip në Vlorë dhe në rang vendi mori një përparim të dukshëm, mbi bazën e programeve shtetërore, ku mësimi jepej në gjuhën amtare.

Kush kishte kryer studimet në Shkollën Tregtare të Ujit të Ftohtë në Vlorë, vlerësohej lartësisht, si të kishte realizuar denjësisht Universitetin.

  1. PISHTARËT E TREGTARES

Drejtori i parë i shkollës ka qenë Isuf Puka “Mësues i Popullit”,  dhe vite më pas Naum Stralla nga Korça (1903 – 1972), i cili kreu studimet e larta për inxhinieri kimike në Athinë dhe më 1931 u emërua drejtor i Institutit Tregtar Mbretëror (kështu quhej atëherë shkolla tregtare në Vlorë). Në këtë shkollë kanë dhënë mësim Stavro Skëndi nga Korça (1906- 1989) historian, etnolog, gjuhëtar, arsimuar në Stamboll, Zvicër e Gjemani; Skënder Luarasi nga Luarasi i Kolonjës (1900-1982), i biri i rilindasit të dritës shqiptare Petro Nini Luarasi, publicist, përkthyes, luftëtar antifashist, autor librash, veprimtar i arsimit dhe i shkollës shqipe, personalitet i shquar i kulturës shqiptare, arsimuar në Stamboll, SHBA dhe Austri; studimet e larta i përfundoi në Fakultetin e Filozofisë në Universitetin e Vjenës. Një tjetër emër gjurmëlënës është Ernest Koliqi nga Shkodra (1903 – 1975), shkrimtar, përkthyes, studiues i letërsisë, publicist, botues, arsimuar në Itali; studimet e larta i kreu për letërsi në Padova. Në dritëhijet e këtij personaliteti të kulturës dhe arsimit shqiptar, [pa patur të drejtën të futem thellësisht në fushës e historisë], vlen të theksohet se gjatë viteve të pushtimit fashist qe Ministër i Arsimit (1 prill 1939-dhjetor 1941) dhe ka meritën e dërgatës së mësuesve nga Vlora për mësimin e gjuhës shqipe në Kosovë.

  1. UDHA E TRADITAVE

Traditat atdhetare të qytetit historik të Vlorës, ku ishin ende të freskëta ngjarjet madhore të vitit 1912 (Pavarësia Diplomatike) dhe fitorja e vitit 1920 (Pavarësia e Vërtetë), ndikuan shumë për të ushqyer në një shkallë më të lartë frymën përparimtare të nxënësve. Gjatë periudhës së pushtimit fashist të vendit, nxënësit e Shkollës Tregtare sabotuan masat për fashistizimin e shkollës. Në bankat e Shkollës Tregtare kanë studiuar dhe 229 nxënës e nxënëse që u radhitën në formacionet e Ushtrisë Nacional-Çlirimtare, ndër ta shkrimtarët Petro Marko, Shevqet Musaraj, Andrea Varfi, Aleks Çaçi, Fatos Arapi, etj. 45 prej tyre ranë dëshmorë për lirinë e Atdheut e u përjetësuan si 45 yje e pashuar, ndër ta dhe 6 Heronj të Popullit: Kastriot Muço (1923-1943) regjistruar në Shkollën Tregtare me nr. amze 115, Perlat Rexhepi me nr. amze 140, Bajram Tushi (1924-1942) me nr. amze 157, Hajredin Bylyshi (1920-1942), me nr. amze 189, Shyqyri Alimerko (1923-1943) me nr. amze 224, Maliq Muço (1921-1944)  me nr. amze 525. Në këtë shkollë kanë studiuar dhe 2 Heronj të Popullit, që vdiqën mbas Çlirimit,  ish- partizanët Hysni Kapo (1915-1979) dhe Vehbi Hoxha (1916-1993). Kujtimi i heronjve dhe dëshmorëve Astrit Kokoshi, Akile Bezhani, Azem Troqe, Bedri Agalliu, Dadan Dajlani, Donika Dule, Enver Velja, Gaqo Qeleshi, Gogo Mati, Hajro Çakërri, Hasan Kushta, Hektor Shyti, Ismet Çakërri, Jani Mone, Jashar Luçi, Josif  Bitri, Kostandin Kazanxhiu, Kujtim Hoxha, Lef Sallata, Llambro Sheti, Merjeme Gjomemaj, Mitaq Sallata, Mithat Dauti, Nexhat Agolli, Nustret Xhelo, Numan Bilani, Petrit Bisha, Pirro Palla, Polo Bezhani, Prënjo Petoshati, Qëndro Bellaj, Reiz Rukaj, Sami Imami, Senusi Nota, Skënder Libohova, Sulo Didi, Teli Ndini, Vllas Arapi, Xhuvel Xhemalaj është përjetësuar në kujtesën atdhetare të Vlorës dhe Shqipërisë. Emrat e tyre janë gdhendur në  faqet e këtij instucioni të rëndësishëm profesional dhe dritërojnë me dinjitet, sikur duan t’ju thonë brezave: “Edhe ne e nisëm rrugën nga Shkolla Tregtare, por Atdheu na kërkoi të bëheshim yje lirie, ndërsa ju, djem e vajza sot koha u do të bëheni yje të ekonomisë dhe turizmit shqiptar dhe të shkëlqeni këtu edhe tutje, ku është tregu i punës për ju…”

Nuk mund të harrojmë, por duhet ta pohojmë me dhembje, se më 22 Maj 1943 shkolla u mbyll. Ishin organet e pushtimit që e kthyen atë në kazermë ushtarake. U rihap pas Çlirimit të vendit, në mars 1945. Në vitin arsimor 1946-1947 u çel konvikti dhe dega e mbrëmjes pa shkëputje nga puna. Për një kohë të shkurtër, shkolla u vendos në Tiranë, por më pas u kthye në Vlorë.

Kjo shkollë, deri në ditët tona, ka qenë vatër diturie dhe ka krijuar traditën e saj në qytet për arsimin profesional, si një shtyllë e arsimit kombëtar. Në Vlorë kemi dhe simotrën e Tregtares, Shkollën e Mesme Industriale “Pavarësia”, që po shkruan një faqe të re me emër të bukur dinjitoz në qytet e në rang vendi, sidomos vlen të përmendim ndërkombëtarizimin që i bën aktualisht edukimit dhe arsimit të mesëm profesional të qytetit.

Shkolla Tregtare e priti 95 vjetorin e çeljes së saj me ballin e bukur shkruar me dritë lavdie: “Dallëndyshe e arsimit kombëtar në Vlorë, vatër e dritës shqiptare” dhe udhëton me vizion të qartë të kapë shekullin e shekuj të tjerë mes sfidash me arritje të dukshme të arsimin profesional, aq të nevojshëm për ekonominë dhe turizmin e Vlorës, rajonit e më gjerë. Ndërkohë, një nga pikat kulmore të historisë më të re të Vlorës është hapja e Universiteti “Ismail Qemali” më 10 Tetor 1994, sipas Vendimit të Këshillit të Ministrave nr. 105, datë 28.02. 1994 fillimisht me tre fakultete, ku Fakulteti i Tregtisë (sot i EKONOMISË) ishte dhe duhet të jetë PORTË E HAPUR, E NGROHTË, E DASHUR për ju, të dashur nxënës të Tregtares.

 

MSc. Albert HABAZAJ, përgjegjës i Bibliotekës Shkencore “Nermin Vlora Falaschi”,                                   

                                          Universtiteti “Ismail Qemali”, Vlorë

Heed Mother Nature’s Call / By Elizabeth Esguerra Castillo

Posted on by

0

Heed Mother Nature’s Call

 

By Elizabeth Esguerra Castillo

I posted a quote last week saying that “Every suffering has spiritual significance.” At that time, my first perspective of this was about one’s suffering brought about by one’s illness. But now as I reflect on a series of global disasters being experienced by us like the deadly earthquakes and heavy floodings in Asia and other parts of the world, demonic bush fires and wildfires in South Korea and Australia, the burning Amazon and Borneo and just last Sunday, January 12th, my own country the Philippines experiencing the wrath of a small but terrible famous volcano, one of the deadliest in the region, seeing my own country men fleeing away from the devastation, with bodies covered in hardened mud out of the spewed ashes: tired, anxious faces, dead-worn from 6 hours of walking just to reach a safer place to stay, I then realized that “suffering” goes deeper than merely being physical. It can be mentally, spiritually, and psychologically as well.

As I sit watching the evening news on TV while still having a bout of flu, horrific images of devastating scenes flashed before me, seeing the pitiful plight of my brethren, especially the children, old people, the sick and weak people and even of the abandoned pets and animals left in a ghost town where only traces of their hooves and feet can be seen over muddy roads. I felt saddened and disappointed at the same time.

“Disappointment”sets in because we, humans, inhabitants of the Earth, the only home we have, failed to safeguard Mother Nature and here we are facing tomorrow, reaping what we sow. I feel sad for the young generation and the future generations to come for what kind of environment awaits them?

For every suffering, there’s beauty and madness springing out of each fragment. We gain the courage to fight and survive no matter how dark the pit we may fall in. Nature is not just spewing its wrath to spite us or to take revenge to what we have done, but to awaken us and help us heal spiritually to attain ecological conversion. The Planet Earth can heal itself but we, as its caretakers should be more responsible.

There is still time. “Climate change is not an opinion, it is a fact.”

MENSAJE DE NAVIDAD (CHRISTMAS MESSAGE ) / Manuel Lasso

Posted on by

0

Manuel Lasso https://manuellasso.blogspot.com/2019/12/mensaje-navidad-si-asi-como-soldados.html?spref=fb&fbclid=IwAR1U31tzYxxuCW1VdPFWNZfsK2O3hDVZgQbEUoA7M5zSI1E5NpTxFTdHrWY   MENSAJE DE NAVIDAD Si, así como los soldados ingleses y alemanes hicieron un alto al fuego para cantar Stille Nacht (Noche de Paz) en la víspera del 25 de diciembre de 1914 en Ypres, Bélgica, los ejércitos que se encuentran en plena … Continue reading →