Tregim nga Ramiz Kuqi

FRYJ MOJ ERË, FRYJ!

Nazi, një mesoburrë, i hajthëm në fytyrë, i rritur në skamje të pafund, por krenar e punëtor, ndër më të mirët që ka fshat
Ishte ditë e diel Ai.kiishte dalë në mëngjes , sapo kishte lëshuar rrezet e para dielli, ngritur mbi shpatijet e Sharrit.Po priste në rrugë, afër shtëpisë , buzë asfaltit.
Disa të rinj e të moshuar po zbritnin shpatit thikë tëposhtëzës. Zëri i tyre vinte valë-valë.A. ndali veturën para Nazit, Ai u fut brenda duke mbyllur derën me kujdes.- Ke bërë gjumë të mirë mbrëmë?
-A. pohoi me kokë.Po natën herë pas herë u zgjova nga gjumi. Një ëndërr e llahtarshme m’u fanit .Binte shi e skllotë e hollë bore.Dola udhëve pa e ditur se ku po shkoja.Kur hapa sytë, pashë se isha bërë çull nga djersët. Zbrita në kuzhinë për të parë mos kisha lënë derën e stufës hapur apo ndonjë gjë në shporetin ndezur.Në ato orë të natës, vonë, qërova dy mollë dhe piva një çaj mali.Hapa derën e shtëpisë dhe dola në oborr. Qielli ishte i kuqrremtë.Një rrjedhë uji tek rrushi i bardhë dëgjohej si currel nga zorra që e kisha vendosur matanë murit. Kur u sigurova se çdo gjë ishte në rregull, u ktheva në shtëpi.Frynte një erë që ta ngjethte trupi. Erë e ftohtë marsi.Ah ky mars i dhembjeve të mia ! I dhembjes së nënave !
-Po Ti Nazi ?-bëre gjumë të qetë.
-Isha lodhur dje,Sa punë kemi bërë bashkë?
-Pranvera do punë.Krasitëm dje, do hapim disa gropa për të mbjellë disa fidane të reja. Ashtu, duke llafosur, arritën te Vneshtë. Hapa derën dhe mbylla veturën me digitron, disa metra , nga larg. Nazi , i lehtë, kapërcente nga dega në degë, duke hequr me gërrsherë të gjata, degët e thata dhe këndonte me zë të vogël. Pastaj ngiste zërin edhe më lart; Fryj moj erë, fryj ! Nga Jugu në Veri. Kënga e Nazit më pëlqeu. Ishin vetëm disa rreshta, si refren. Fryj moj erë, fryj !
-Ç’ke , o Nazi sot?- e pyeti me një fjalë të butë.-Ç’është kjo erë që t’u paska ngulitur sot në kokë?
-Eh miku im ! Ja, më iku jeta duke punuar si argat pune. Asnjëherë pa u knaqur në jetë. Mëzi e ngrita këtë shtëpi, e sheh ? Çdo gjë kam bërë me thonj dore, me punë krahu. E asnjëherë një punë nuk munda ta gjej. Nuk më njeh askush, s’kam njerëz të njohur askund. E njoh vetëm veten time . Mëngjes e mbrëmje , punë , punë. Kur ka, jam i lumtur. Një dimër kam hargjuar ato pak para që i kisha fituar nga viti i kaluar e deri në mbyllje të vjeshtës. Kam gruan e sëmurë nga shtypja dhe mezi nxora një social për të mbajtur shpirtin gjallë.Vetëm ilaçet s’mund t’i mbyll me ato para ! Po mirë që tash njerëzit më grishin për punë.Pas pak , sërish erdhi ajo këngë, me dy rreshta: Fryj , fryj moj erë, fryj !
-Iku gjysma e ditës, Nazim . Ikim për drekë?- i tha A.
-Po. Ikim , se jam i urituar. Në mëngjës hëngra një copë bukë me gjizë.Çdo ditë njësoj. Bukë e gjizë.E dita e gjatë, puna e rëndë. Tërë ditën degë më degë, arë më arë, livadh më livadh, mal e mal.Pres dru, bart dru. Po nuk pres në çdo stinë. Më dhimset mali. Po disa njerëz nuk dinë të ngopën kurrë. Presin sikur të duan të ikin nga ky vend. Shkretëtirë do të bëhet, nëse nuk ndalet ky hov, kjo prerje e egër.Askush nuk i ndalon, jo askush, o miku im !
-Do të bëhet mirë, Nazi . Pranvera po vjen. Do të mbushën malet me gjethe.Do të ketë punë edhe për Ty.
-Ha, ha , ha !- shpërtheu në gaz. E di se kështu premtojnë , kur nis fushata për kokrrat. Vijnë me xhpia nga kryeqendra, vijnë, Njerëz me kravata të bukura, rroba të reja. Eh sa do kisha dëshirë të vishem edhe unë si ata.Një herë bile në jetë. Më iku jeta vetëm duke ëndërruar. Pastaj ata ikin e nuk vijnë më kurrë. Na harrojmë. E po, edhe ata kanë punë. – I ke parë rrinë të përgjumur nëpër mbledhje?
– I ke parë se nuk mund të kalojë ndonjë ligj në Kuvend , sepse mungojnë gishtërinjtë? Kjo do me thënë se disa nuk shkojnë fare, por pagat i marrin. -Si nuk kanë marre, ore ? Kështu mbahet shteti ?- dhe rrudhi krahët.
-Prit të zbres. Më prit në shtëpi ! Do vij para kohës. Besoj se do ta përfundojmë punën e nisur. Unë jam ai Nazi. Bile Fidi, ai fqiu im i parë më thothë shpesh: Të mësova unë , se ti nuk ke ditur të bësh krasitje pemësh. E unë hesht. Nuk dua t’ia prish. I tillë është. Po unë e dua. Është rritur jetim. Babanë ia vranë partizanët .Në udhën e Fushës së Madhe është një grumbull gurësh. Aty e ksihin vrarë. Edhe djali iu vra në 1999.
Pasditë Nazi erdhi me kohë. Era po fryntë më egërsinë më të madhe. Vinte nga majet e Lypotenit.
-Do të bie shi nesër?- i tha A.
-Nuk e di Nazi. Ndoshta. E Nazi iu ngjit një molle. Krasiti disa degë,
hoqi disa degë të thata dhe vazhdoi me këngën e tij ; Fryj moj erë, fryj. Fryj e mos u ndal ! Nga Jugu në Veri . Fryj !

5.3.2017