Poemth nga Hamit Taka

NËNA DHE TRI VAJZAT
( legjendë për fëmijë e të rritur )

Vogëlushë, me shpirt e ndjenjë
Do t’ju sjell sot një rrëfenjë;

Veç ju lutem të mos qani
Hundët fshini e lotët mbani;

Edhe vese do të përqeshim
Po në fund do të buzëqeshim:

♥ ♥ ♥

Një grua ishte në mëhallë
Tri vajza kish bukurirrallë;

E para ishte shumë fodulle
E dyta ishte çapaçule;

E vogla fare ish fjalëpak
Askush për të s’bëhej merak.

* * *
I nisi vajzat fati larg
Nënës kush t’i shkelë në prag?

Shkuan muaj, kaluan vjetë
S’u bënë vajzat gjallë në jetë;

Nga malli nëna u sëmur,
Trup e shpirt i digjej furrë;

Sëmundja ish e gjatë, e rëndë
S’lëvizte dot as dorë, as këmbë;

Një ditë vjeshte, në nëntor
Lëvizi pakëz njërën dorë;

Dritaren hapi, pa në degë
Një zog çukiste një kokërr shegë;

U tremb i gjori zogth i vogël
U mblodh kruspull sa një gogël;

I tha nëna: zogth i kaltër,
Shegën haje ta kam falur;

Merr edhe një kokërr ftua
Një për ty e një për mua!

Lëng i frutit ilaç kulloi
Me sqep zogu e mëkoi;

Nëna plakë ç’u gjallërua
Iu lut zogut, iu përgjërua:

Vallë këtu kush të dërgoi
Mos vetë Zoti të urdhëroi?

Mos je shpirti i timshoqi
Malli i tij udhën ta hoqi?

A mos drejt nga vajzat vjen?
Shpirti, zemra sot ma ndjen!

Sidoqoftë, ngado që vjen
Ardhja jote më pëlqen.

Do t’më bësh një mirësi
Zoti vetë ty do ta di:

Të më shkosh te vajzë e madhe
E kam rritur kanakare;

Do t’i thuash: të pret nëna
Është e sëmurë dhe iu dogj zëmra…

♥ ♥ ♥

Ciu-ciu- ciu! E ciu-ciu-ciu!
U nis zogu si veriu;

Dhe këndonte:ciu-ciu-ciu!
Si na qënka ky njeriu!

Edhe larg edhe s’e sheh
Po nëna vajzën prapë e njeh;

Unë i mjeri nuk kam nënë
As nën diell e as nën hënë;

Nëna zemrën që ta ngroh
As më sheh e as e njoh;

* * *

Shkoi zogu te vajzë e madhe
Po ish në këngë e ish në valle;

Ia tha zogu porosinë
Vajza tund e dredh shaminë;

Thuaj nënës: jam në dasëm
E kam kunat e s’e kam hasëm;

Iku zogu i trishtuar
Te nëna shkon e rri menduar;

Si t’ia thotë të gjorës plakë
Ato fjalë turp e farmak?

Hë, tha nëna, ajo vjen pas?
Pse s’të shoh ty nur e gas?

Ciu-ciu-ciu! E ciu-ciu-ciu!
Si të ta themë unë i ziu;

Nënë, vajza nuk vjen dot
Ish në dasëm e kish punë plot;

Diç’ tha nëna me hidhërim
Si urim e si mallkim:

Le të këndojë ajo gjithë jetën
Dhe pak ditë mua më mbetën,

Këngë e saj më bën maraz
Gjersa shpirti t’më pëlcasë;

Në çast vajza si shtojzavallë
U bë insekt, u bë gjinkallë;

Në plep këndon, këndon në gurë
Gjersa digjet bëhet zhurë;

♥♥♥

Shko, tha nëna, te vajzë e dytë
E kam dashur si dy sytë;

Kam besim ajo do të vijë
Nga zemra dhëmbjen do t’ma fshijë;

Ciu-ciu-ciu! E ciu-ciu-ciu!
U nis zogu si veriu;

Me vete thoshte: ciu-ciu-ciu!
I dobët qënka fort njeriu;

I ndjeshëm është, nga malli sëmuret
Do njerëz pranë, ilaç i duhet;

Kaloi male mbi re kaloi
Te vajzë e dytë lajmin e çoi;

Ia tha vajzës në dilemë,
Po zogut shpejt krahët iu prenë:

Jam e zënë në avlëmend
Një shark për burrin sot po end;

S’mund ta lë punën përgjysmë
Burri im është soj i fismë…

S’priti më zogu edhe iku
I hidhur fare, i kapitur;

Kaloi malet, krahët iu prenë
U ul befas tek një pemë:

“Ciu-ciu-ciu!” ish tingull tjetër,
U mblodhën zogj të rinj, të vjetër;

I sollën shpejt ushqim e pije
Mish insektesh, lëng kajsije;

Pas hajes, pijes u përtëri
Desh të nisej vrapfuri;

Pak më tej u lodh e ra
I pari i zogjve shpejt e pa;

I ndreqën shtroje, lule, barë
U shtri zogu krahëtharë;

Gushën fryu e mori frymë
U tregoi gjithë historinë;

Një zog riosh e instruktoi
Me takt nënës t’ia shpjegojë;

Ciu-ciu-ciu! E ciu-ciu-ciu!
Rioshi iku si veriu;

Zogu i vjetër vdiq pas pak
Në zemër kishte një merak;

Me vaje zogjtë e ligjërime
I bënë homazhe e nderime;

Një mbishkrim i vunë mbi varr:
Varrin t’ia lani me ar!

Ishte trim, i shpejtë zefir
Zog i thjeshtë e zemërmirë;

♥ ♥ ♥

Heroi trim sa ish varrosur
Te nëna tjetri kishte sosur;

E priti nëna me të qarë
Iu duk krejt si zogu i parë;

Çfarë të tha ty imebijë
Sot a nesër do të vijë?

Më tha vajza fjalë me mend
Kish një punë në avlëmend;

Sa të mbarojë e do të vijë
Disa ditë me ty do të rrijë;

* * *

Priti nëna ditë e netë
Zogu i shërbente vetë;

Një mëngjes gjumëprishur
Zogu rrinte i mërzitur;

I tha nënës urtë e qetë
A të shkoj te vajzë e tretë?

Vajzë e dytë s’besoj të vijë
Ndonjë hall a kush ta dijë;

Uli kokën nënë e gjorë
Diçka tha ashtu me zor:

Mos mbaroftë endja kurrë
Nëpër shkurre, nëpër gurë!

Në atë çast dhe vajzë e dytë
Burrit i humbi nga sytë;

U bë insekt e mirimangë
Heq një fill e vjen vërdallë;

E end rrjetën ditë e natë
Si shavar i hollë, i gjatë;

♥ ♥ ♥

I tha zogu përsëri
S’ke dy vajza, por ke tri

Fluturim porsi shigjetë
Do të shkoj te vajzë e tretë;

Oh, ma lerë atë të shkretë
Larg e nisa në kurbet!

Ish e urtë e ish punëtore
Po e lashë vajzën pas dore;

Pas dy vajzash doja djalë
Po nuk deshi fat i çalë;

Djalë po s’pate në shtëpi
E ke fatin pis të zi;

Kur s’më erdhën dy të parat…
Po ik një herë e hidhi farat;

Ciu-ciu-ciu! E ciu-ciu-ciu!
U nis zigu si veriu;

Me vete thoshte: ciu-ciu-ciu!
Zemërgurë qënka njeriu;

Në vetmi nëna u vuan
Njëra end e tjetra luan;

♥ ♥ ♥

Mbriti zogu i hutuar
Vajza foshnjën kish në duar;

Tungjatjeta, nënë e mirë
Zonja duket në fytyrë;

Mbi ty fati krahët tund
Ke një djalë posi pëllumb;

Të lumtë goja, zog i bukur!
Nuk ia sheh faqen si purpur?

Ethe ka, temperaturë
Kurm i njomësht djeg si furrë;

Zogu hyri në merak
Çfarë t’i thotë të zezës plakë;

Edhe kjo, tha, s’ka ndërmend
Dhe i foli fjalë me mend:

Është i sëmurë e do shërohet
Zemër e nënës do qetohet;

Do të shkoj vetë një fluturim
Ilaç do të bie për shërim;

Hutaqe nëna s’kishte shpresë
Po zogu ishte trim me besë;

Rum i solli nga majë e malit
Një kompresë ia vuri ballit;

Një lëng me ngjyrë ngjante si bojë;
Ca pika hodhi me sqep në gojë

Ky ujë bore dhe ky ilaç
I thotë sëmundjes: tutje, plaç!

Dhe e paske djalë vitore
Do ta sjellë nusen për dore;

Nipa e mbesa rreth do kesh
Të hidhur vdekjen s’do ta ndjesh;

Pa mendo një nënë plakë
Në vetmi digjet në shtrat!…

Ti m’u gjënde, o zog i mbarë,
Po pse m’i thua këto fjalë?

Nëna, zonjë, të çon shëndet
Është në hall e në siklet;

Është e sëmurë, paralizuar
Nuk lëviz as këmbë, as duar;

Kërkon ndihmë t’i japë dikush
Me ujë gotën kush t’ia mbushë?

Një kokërr frut që t’i lagë gojën,
T’i fshijë djersën edhe lotët…

Oh, e zeza, thirri vajza
Në ëndërr pashë rroba të bardha;

Pritëm, zog, të bëhem gati
T’i themë vjehrrës e kunatës;

T’u lë djalin amanet
Dhe do të vij me ty shigjetë;

I rridhnin faqesh lotë rrëke
Mbushej qielli me shi e re;

Nuk vonoi dot asnjë orë
Doli me boçen në dorë;

Eja,zog, ogur i fatit
Burri kalin po bën gati;

Jo, tha zogu, do rri pranë djalit
Do t’ia sjell gjithë zogjtë e malit;

Do të këndoj, do të loz me të
Kompresa ballit do t’i vë;

Po ti ik, mos bëj merak
Do ta gjësh djalin zambak…

Vajza kalin nget si era
I troket nënës te dera;

Nëna brof po s’luan shtratit
Dhe thërret: ti horr i fatit!…

Është ajo, duket e ndrojtur
Jetimja ime e pambrojtur;

Iu hodh vajza vrapfuri
Ç’e mori nëna në gji;

Rrinë ashtu krahëpërqafuar
S’thonë me fjalë, po thonë me duar.

I hyri punës vajzë e mbarë
Me të lyer e me të larë;

E bëri kukull gjithë shtëpinë
Forcat nënës iu përtërinë;

Ndenjën ditë e ndenjën netë
Vajza me nënën e vet;

Filloi nëna të lëvizë
Kopshtit çeli një qershizë;

Qeshte vajza, ngazëllente
Me nënën djali shëmbëllente;

Tani ik, i tha e ëma
Më iku sëmundja edhe gjëma;

Të pret djali, të pret burri
Nëpër ara kallzoi gruri;

Po, tha vajza, tani do kthej
Motrave do t’ua rrëfej;

Në mos ardhshin prapë ato
Bëj guxim edhe duro;

Sa t’më rritet djali im
Vij me zogun fluturim.

E puthi nëna, i dha bekimin
Mos ta dhëntë Zoti trishtimin!

Me flori e paç kurorën
Mjalt e ke gojën e dorën;

Po në çast dhe vajzë e tretë
U bë flutur, u bë bletë;

Lulet bredh në mal e fushë
Hoje thur me mjaltë i mbush;

Shtëpi e saj u bë koshere
Mbretëreshë me një mijë ndere;

Kush s’e do bletën puntore
Arkitekte shembullore?

Me polen e me nektar
Ushqen djalin kanakar…

* * *

S’ia harrojmë zogut meritën
Një fole ne sot ia ngritëm;

Kur të dojë le të vijë
Tok me nënën dhe fëmijë;

Të ngrohë vezë , të dashurojë
Tok me ne le të këndojë.