PËRDORIMI I PLISIT GJATË MIJËVJEÇARËVE DHE INTERPRETIMET TONA

Nga: Brahim AVDYLI

Mjaftë historianë të Evropës si kontinent dhe të botës së gjërë i thurin vetë mendimet e ndryshme, të cilat i quajnë “punë shkencore”. Ato i vendosin në universitetet e mëdha të ligjërohen si mësime shkencore, pa e vënë në esencë të studimeve të tyre bazën e kahmotshme të teorive e jo të hipotezave. Ato janë vënë nga persona të caktuar gjatë shekujve e mileniumeve, jo drejtë dhe jo saktë. Kur e themi kështu, në radhë të parë e kemi në vështrim mendimin diakronik. Kur një hipotezë përsëritet qindra herë vërtetë tingëllon si “e besueshme”, në të ashtuquajturën “shkencë”.

Këto “mendime” të atyre që merren me shkencën e antikitetit, mendojmë se e anashkalojnë historinë e hershme e antike të Evropës dhe të botës, dhe e lidhin gabimisht me origjinën afrikane të njerëzimit. Antikiteti është një  zbrazëtirë prej gjërave të pavërtetuara. Nuk duan t`a dijnë cili komb e ka kafkën më të madhe. Kjo është e ditur. Nuk e shofin shpërguljen prej nesh kudo nëpër Evropë e nëpër botë. Aq më tepër u duket kjo gjë një gjë absurde dhe e marrin Afrikën si qendër të origjinës së botës njerëzore, ani pse atje u mungojnë pikë së pari të dhënat e saj atropoligjike dhe arkeologjike, aq më pak në Afrikën Qendrore, sepse Afrikën Veriore dhe Egjyptin e kanë banuar shtresat kulturore nga ilirët/yllirët apo të themi pellazgo-ilirët.

Etnikumi ilir/yllir/ilirianë (d.m.th “janë prej yllit”) kanë qenë të parët në Evropë dhe Azinë e Vogël, prej Babilonisë e nëpër Afrikën Veriore; prej Azisë së Vogël e në tërë Evropën dhe Botën. Por, më keqja është fakti shkencor, që “iliret shihen kryesisht si një popull në margjinat e civilizimit greko-romak”– siç do të thotë tekstualisht studimi i teorisë ilire, nga shkencëtari Agron Jaha [1], e cila është shumë e saktë dhe e vërtetë, kundrejt asaj “shkence” që nuk është aspak një studim i saktë dhe i drejtë, por më tëpër pseudoshkencë, si sa i përket historisë antike dhe filozofisë së historiagrafisë antike, poashtu të vërtetës gjuhësore e shkencore. Luigi Luca Cavalli-Sforza,[2] u jep atyre një fakt të pamohuar, sepse e nxjerrë gjuhën shqipe 3500 vite përpara lindjes së të ashtuquajturës “gjuhë greke”, e cila lindë me të folurën Mikeniane [3], 1600 p.e.s. por me leksikun e gjuhës shqipe dhe kaligrafinë fenikase, e cila fillon më vonë si “gjuhë fenikase” mbi kulturën iliro-shqipe.

Ky fakt dhe kjo gjë me mjaft rëndësi të historisë antike nuk arrinë të zë-vendësojë kualifikimet e qëllimta “greko-romake”, të cilat i bëjnë përpjekjet e tyre mija vite të marrin këto gjëra nga duart tona, ku p.sh. njëra arrinë ta përvetësojë plisin e bardhë, e tjetra shqiponjën me një kokë, të cilat janë shenja të vetë origjinës së kombit të madh botëror të ilirëve, jo nipave të Kadmit, me gjenealogjinë familjare, sepse kjo nuk vlenë, dhe nuk ia arrin as sot të ndryshojë plotësisht mendimin e shkencëtarëve, përdisa brez pas brezi është lënë nga ata që kanë më shumë të holla për të botuar, ndërsa ne nuk e kemi mundësinë të dominojmë skenën botërore të mendimit shkencor.

Aktualisht, na mungojnë edhe disa fakte të tjera. Me kohën, do të dalin mjaft vepra të reja sa më shkencore, të cilat do ta dërgojnë historinë antike dhe filozofinë historike në drejtimin tonë. Njëra nga ato është nevoja e njeriut të hershën që u drejtohet vetë perëndive. Në këtë nevojë lidhja e treshes vjen si e pashmangshme: Njeriu-Shkrimi-Zoti. Prezenca e hershme në kulturën njerëzore i vë në pikëpyetje teoritë e deritanishme për shkaqet e lindjes se shkrimit. Pak fjalë gjenden nëpër thirrjet e perëndive, nëpër lutjet e nderimet e kultit, nëpër ritualet fetare apo funerale. Në literaturë njihet si shkrimi sakral dhe ka të bëjë me shkrimin e lashtë të Gadishullit Ilirik (Ballkanit).[4]

Të tilla janë të gjitha veprat që e përfshijnë në një formë tjetër të studimit dhe të shqyrtimit, kush më pak e kush më tepër, kush më drejtë e kush më shumë lakonike apo me të metat e tyre, të cilët as “greqinë” nuk e shohin si “gjenezë”, por vetëm gjuhën e kulturen shqipe e ilire, dhe ata e përfshijnë një teori tjetër gjuhësore dhe shkencore, si p.sh. prej Arif Matit, Eqrem Çabej e Shaban Demiraj; te Dhimitër Pilika, Niko Stylo, Elena Kocaqi, Nermin Vlora Falaski, etj. e deri te më i riu, Nelson R. Çabej.

Për të mbrojtur drejtësinë e Zotit në shenjë të njerëzimit, të bie të ecësh nëpër një furtunë të rrebtë përball teje. Përballë teje me furtunë të rebtë të qëndron shumica e njërëzimit, plotësisht e verbuar. Kjo shumicë njerëzish shkonë në drejtim të kundërt tuajin, pra diametralisht. Kundër tyre e merr një drejtim me disa shkencëtar, që numërohen me gishta. Në radhë të parë të kujtohet era e fortë dhe të bëhet e qartë sa e vështirë do të jetë kjo punë. Pak nga pak ndihmohesh nga e drejta që qëndon në anën tuaj dhe miqtë e tu, ose shembujt prej miqve të tu. Njërin po e marr në fillim, e ky është Prof. Dr. Rexhep Doçi dhe veprën e tij, “Pellasdët (Pellazgët) gjyshër të ilirëve dhe stërgjyshër të shqiptarëve”.[5] Prej këtij libri i shikojmë disa onime, patronime, antroponime, toponime, etnonime, emërtime, etj. prej Adamit e deri te më të rejat, duke i larguar ato sllave, sepse janë futur në të folmen e tyre shumë vonë nëpër histori, madje me mileniume e shekuj më vonë, do të thotë në epokën tonë, pas shekullit të 9-të, kur vëllezërit hebrej, Qirili dhe Metodi, dy murgjër të Greqisë së sotme, e hartuan gjuhën e tyre sllave për liturgjinë fetare dhe e përkthyen Biblën[6]. Sllavët dhe më të rinjtë serbët kanë rrjedhur më vonë, me gjysmën e njerëzve të kooptuar. Platforma sllave e ka zanafillën e vet rreth shekullit të XVI, kur Mihail Artioti, me origjinën e tij shqiptare, i ka përkthyer veprat kryesore të perandorisë Bizantine.[7] Ndërsa, që prej vitit 1000 të e. s. është reviduar për të tretën herë gjuha e sotme greke.[8]

Prej viteve më të hershme, prej viteve 12`000-7000-800 apo më reja, 500 para Krishtit (lindja e Krishtit fillon nga 000), kur dihet se dolën në qarkullim nga tirani i Athinës, Psistrati, dhe djalit të tij Hiparku, veprat e Homerit[9], ka ekzistuar etnia ilire/yllire. Ne, po i themi shkurt: Pellastët (Pellazgët) ose Pellgasët; Ilirët/Yllirët e parë e deri te Ilirët e mëvonshëm të gadishullit Ilirik; Etruskët dhe Venetët; të cilët, i mbulon “Hellada”, e cila njihet nga “Hellada Qëndrore”. Greqia duket shumë e madhe sot. Ne dhe bota i quajmë “Greqi”.[10]

“Grekët” janë të parët që bëjnë çmos që të “shlyejnë” paraardhësit e tyre, romakët janë të dytët. Edhe nga vendi i mëvonshën Ilyria e lëvizën zanorën “Y” prej fillimit të emrit në vendin e dytë, që të mos kuptohet Ylli. Pas tyre vie e tërë e ashtuquajtuara “bota shkencore”, nga bota dhe shqiptarët.

Por, ne po e fillojmë me faktin e dytë nga vepra e Prof. Dr. Rexhep Doçit. Studiusi Orhan Rexhepi, nga Presheva, e barazon fjalë Hera, perëndesha pellazge ose pellgase, si gruaja e të madhit Zot, Zeusit, me fjalën shqipe erë-a, siç e citon Prof. Dr. Rexhep Doçi, në veprën e tij,[11] dhe ate e merr me plis të bardhë nga vepra e Orhan Rexhepit, “Gjenalogjia dardane-Noe, Noah, Nuhu deri te shqiptarët”, faqe 48,[12] të vedosur në kopertinë, rendi i fundit, e para nga e majta; në mes, rreshti i dytë, luftëtari i kohës së lashtë me tirqi, e në krahun e majtë të tij Homeri, me plis të bardhë.

Po të merremi me Zotat, do ti shohim se si janë gjetur ata në lashtësinë e hershme, pranë malit Nemrut dhe varrit të Mbretit Antiochus, Turqia lindore dhe në kufi të Armenisë, rresht pas rrjeshti, me luanin e shqiponjën, në të dy anët; Zoti i madh apo Zeusi, në mes; në krahun e majtë Hera, në krahun e djathë Apolloni, pastaj Herakli, e etj. të cilët janë me plisa të bardhë labe.

Siç thotë Agron Jaha, duke u nisur nga aspektet semiotike dhe akustike se si ka ardhur te emri “Zeus”: “zëri” dhe “zhurma”, është prejardhja e këtij emri, në të cilën thuhet më së miri tekstualisht: zë+ush, ndërsa shkurtesa apo apokopja nga ushtimi, i përgjigjet emrit ZEUS.[13]

Nelson R. Çabej e vendos Deivën si përëndi sovrane të ilirëve, e Zeusin ua lë grekëve, sikurse Jupiterin që ua lë romakëve.[14]

Në fakt grekët i muarën dea e deu nga pellazgët nga fjala shqipe de>dhé, që dëshmohet me mendimin e paluhatshëm të Spiro Kondos dhe i shtuan kësaj fjale de (de-u) mbaresën latine që e bënë latinët prej gjuhës shqipe të ilirëve –us, e cila përfundon De-us, nga e cila doli Deus>Zeus, që mbijeton te shqiptarët me ZOT, por ka prejardhje nga fjalët shqipe zë, zâ, zeu, zâni, zëri. Grekët e kanë ndyshuar nga dea në thea, kurse deu në theos, me anën e kthimit të tingullit d në th, sipas det=thetis.[15]

Një racë shumë e madhe pellazgjike të lashtësisë janë shqiptaro-arbërit e sotëm dhe këto janë sipas studiusit austriak Johan Georg von Hahn vetëm pellazgët e rinj , të cilët i kanë gjurmët e tyre, e të cilat shfaqen kryesisht në gjuhë, arkeologji, mite e simbole fetare.

Emërtimi “shqiptar” e shpreh simbolin shumë të lashtë mitik- Shqiponjën dhe është aq i lashtë sa edhe emërtimi pellazg apo ilir, dhe jo siç thuhet që nga shekulli i 15, siç e kualifikojnë disa studius të cilët nuk kanë njohuri në besimin dhe mitologjinë e lashtë, [16] as nuk i njohin gjërat e gjuhës shqipe, e cila ka prejardhjen e lashtë prej gjenezës së gjuhëve të botës, kur ishte mëma e të gjitha gjuhëve (shikoni ilustrimin e Luigi Luca Cavalli-Sforza) dhe as të dhënat historike të Prof. Muharrem Abazajt, e cila na del në dritë pas vitit 1308 të e.s., në krahinën e Beratit.[17]

Ta marrin një ilustrim të lashtë dhe ajo i ka të gjitha qendrat e lashta pellazge, prej Babilonisë e deri në Troja Nova, nëpër Tojën e vjetër dhe Alba Longa, që e përmbledhë tërë Evropën e gjërë, me Azinë e Vogël dhe Afrikën Veriore. Dhe, po e marrim Nelson R. Çabej, i cili na thotë se qendra e vërtetë e shpërndrjes së njerëzimit është jo Afrika, por Euro-Azia, në drejtimet jug e veri, lindje e perëndim, sipas hipotezës së Gimbutas[18], por Arif Mati na e jep shumë më mirë se kjo hipotezë konsideratën e tij, se Gadishullin Ilirik, pra Ballkani është vendi i shpërndarjes së njerëzimit.

Në fakt, nuk po merremi me këto hipoteza e konsiderata apo teori, por po merremi vetëm me përdorimin e PLISIT dhe disa interpretime të vjetra të këtij emërtimi. Po i ndajmë nga njëra anë në besimin e parë të njerëzimit në shenjtërinë e Zotave, dhe nga ana tjetër, me formulimin të këtij emërtimi.

Me qeleshe, simbolet pellazge, figuren apo krahët e shqiponjës, nuk janë veshur vetëm mbretërit e lashtë por edhe profetët e hyjnizuar si zëvendës të perëndisë të Azisë së Vogël e të Afërm dhe plisi ishte shumë i rëndësishëm e besimtar dhe tregonte lidhjen me Krijuesin, pra Zotin e Madh. Faktet e sjellja tregojnë mirëfilli përkatësinë fisnore dhe besmin, apo kombin, sepse kombi është shumë i lashtë dhe i ruan gjuhën dhe zakonet. [19]

Mbulesa e kokës, në gjuhën shqipe quhet PLIS apo QELESHE dhe është një pjesë e denjë sipas taditës së kombit shqiptar, ndër mijëvjeçarë.

“Kësula e bardhë është ajo që, me gjithë ndryshimet e formës të rrjedhura nga fisi (Kosovë, Dibër, Shqipëri e Mesme, Myzeqe; Labëri) e dallon shqiptarin nëpër të gjithë Ballkanin (Gadishullin Ilirik). Ngjyra rrjedhë nga leshtë bardhë të dhenëve, me të cilat popullsia baritore i end vetë teshat e tij”.[20]

E bardha është ngjyra kombëtare e veshjes popullore shqiptare, e cila shpërdahet nga të gjitha rrobet e veshjes dhe kombinohet edhe me ngjyrat e tjera, p.sh. kuq e zi, ndërsa mbulesa e kokës mbetet e bardhë.

Familja e kafshëve shtëpiake, dashi, delja e dhia, krahas kaut, si kafshë të shenjtë shtëpiake, janë si simbolet më të rëndësishmet në të gjitha mitet e besimit pellazg. Qeleshja, Qylafi, Plisi ia shprehte popullit të zakonshëm të tij kush ishte ai, të drejtën hyjnore të mbretit dhe atij që e mbanëte këtë kurorë të veçantë, deri te Faraoni, që të ketë popullata një mëkëmbës në këtë botë dhe të mbajë regullimin kozmik me nënshtetazit e tij.[21]

Ndarjen prej Zotit të Madh dhe krijimin e botës njërëzore e simbolizon ky plis, forma e tij, prej gjysmë veze. Plisi është gjysma e vezës hyjnore.

Fjala PLIS sipas gjuhës shqipe emërton edhe një copë dheu kur shkëputet nga toka dhe hapet brazda e arës për të mbjellë tokën me bime të reja, e cila shënoi edhe lindjen e agrokulturës në tokat tona, afër 8000-7000 vjetësh, dhe kjo ka qenë koha kur edhe dheu ka qenë i hyjnizuar, sepse në te është zbritur njeriu prej Zotit të Madh për të jetuar. [22]

Qylafin, Qeleshen dhe Plisin, që në përkthimet greke do të thoshte “pilos” dhe në gjuhën latine “pileus”, në të vërtetë e mbanin të varfërit, por edhe skllevërit, që në mijëvjeçarin e II p.e.s., prej Panonie e deri në Korint, dhe në anën e poshtme deri në Romë, i cili ishte de fakto një element etnik.[23]

Ai ishte edhe një akt civil në Evropë, sepse i lironte nga pozita e skllavit.

“Qeleshja arbërore haset dendur në kulturën e Halshtatit, mbi portrete të ndyshme të bijve të Ledës pellazge, Polydeukut e Kastorit, si edhe të Karonit, Patroklit; Aikasit, Athenasë trojane dhe shumë personazheve në zë të lashtësisë, gjithmonë si karakteristikë pellazge, ilire”.[24]

Qylafi “lab”, plisi apo qeleshja pellazgo-ilire është një variant i plisit pellazgo-ilirë frygas apo brygas,[25] të cilët kanë banuar në Turqinë e sotme, para se të kalojnë pjesërisht edhe në trojet shqiptare.

Etruskët janë prej viseve të Trojës sonë (TROYA) dhe pas rrënimit të Trojës përmes nesh kaluan në Italinë e sotme. Forma që quhet “mbulesë koke”, në formë konike apo gjysmë-konike prej gëzofi, shajaku, lëkura apo leshi të bardhë supozohet se ka qenë pjesë e kostumit etrusk, prej të cilëve kaloi te romaket dhe i përgjigjet poltësisht nga forma, ndërtimi e funksionimi plisit të sotëm shqiptar. Kjo ka rëndësi të madhe madje edhe në kohën antike. Vënia e plisit ishte një nga momentet e ceremonisë, përmes së cilës skllavi e fitonte lirinë e tij civile deri në kohën e Justinianit.[26]

Njëra nga ato është “Plisi i Justinianit”. Veçanërisht është mbresëlënës kulti i institucionit PLIS. Ai është i paraqituar edhe në Antikën e Vonë, edhe në kohën e Perandorit Iliro-Romak nga Dardania, Pjetër Sabatit, i njohur si Justiniani i Madh, shekulli i VI-shtë pas lindjes së Krishtit. Vënia në kokë e plisit paraqiste në të vërtete një element qenësor të fitimit të lirisë. Ajo quhej “kapela e njeriut të lirë”, sepse kështu e fitonte automatikisht lirinë pasi e mbanëte mbi kokë plisin në ceremonialet e pronarit të tij, zotit të tij, sipas porosisë së lënë apo vendimit me shkrim rreth trashëgimtarëve të tij.

Lirimi procedohet duke u bazuar në konstitucionet e perandorit apo në kishat e shenjta sipas shenjëtorëve; me anën e shkopit apo sipas shkresave ose kërkesave për lirim nga skllavërimi apo çdo lloji tjetër të deklarimeve.[27]

Por, po i kthehem anikës së hershme e mitologjisë, për ta thënë një akt të së vërtetës. Në fakt, emri i perëndeshës ilire Era është keqinterpretuar ose bastarduar nga ana e “hellenëve”, sikurse i emrave të tjerë dhe figurave të mitologjisë. Ndoshta kjo ka ardhur si tentativë për tu distancuar me gjuhë e zakone, por edhe me zotat, nga “hellenët”, të cilët janë quajtur kësisojit nga emri i qytetit ilirik Eladës, nga ana e tri fiseve jo autoktone të kësaj toke, e cila quhet sot me emrin “Greqia”, nga të huajt e nga ne- shqiptarët, ndërsa banorët e këtij shteti e quajnë: “Ελληνική Δημοκρατία, Ellinikí Dimokratía, Hellenische Republik”.[28]

Të ngritesh kundrejtë erës është njëlloj si të ngritesh kundër ose përballë ERËS/HERËS, perëndeshës ilire, që shkecëtarët e vlerësojnë si “paragreke”. Ne mund ta quajmë si të doni, por pellazgo-ilirët kanë qenë të vetmit banorë të rruzullit tokësor prej fillimit e deri në lindjen e përdhunshme “greke”. Janë 2800-3000 vjet të gënjeshtrave të paskrupulta “greke”, sidomos fenikase, të Kadmit, që mirret si nismëtar i shkrimit të Mikenës apo Kretës, edhe pse shkrimi i tij quhet “shkrim fenikas”, e jo “grek”, sepse i kishte rrënjët shqipe deri në vitin 1000 të e.s., kur u thyen këto kontura përfundimisht në gjuhën e ashtuquajtur “greke”. Kadmi ishte bashkëshort dinak i ilirës Harmonia dhe bëri çmos që të konvertojë përmes shkrimit fenikas nga baza gjuhësore e shqipes, me kaligrafinë tjetër, përkundër kaligrafive evro-perëndimore. Donte ta shkatërrojë tërësisht etninë e madhe pellazgo-yllire apo ilire dhe të quhej “ndryshe”, duke ia plaçkitur të gjitha të mirat kulturore e fetare, sikurse vetë artin, statujat dhe plisin e bardhë. Por, edhe nëse ka qenë i martuar me iliren pellazge Harmoninë, edhe pse i ka quajtur në gjenealogjinë tij familjare Ilir dhe Evropë, nuk ka arësye pse thirret “ilir”, edhe në qoftë se e vë plisin.

Plisin e bardhë e ka vënë edhe Kryetari i SHBA-vë, Bill Klintoni, si shenjë e Zotit të Madh dhe shqiptarëve, por nuk e ka pasur të njëjtën etni si ne, dhe ne e vëmë kaherë, me mija e mija vite, që prej zanafillës së botës. Ai është i bërë prej leshit të shenjtë të deleve, që edhe ato janë hyjnore, dhe e mbajmë në kokë, në krye, të vetmen pjesë të trupit të ruajtur me rrashtë, ku rri vetë mendja e njeriut në tru, një yndyrë e trashë, të cilën na e ka falur Zoti i Madh dhe nuk ka as shkencë e as medicinë që do ti “prodhojë”.

Për këte jemi në krye të familjes; në krye të farefisit; në krye të fisit; në krye të kombit, deri në mbret e kryembret apo në kryefetarë, në një që di të thotë ate “që na e la si porosi Zoti i Madh” në jetën e përkoshme; dhe që është zëdhënës i tij, mësues, ai që di (DI dhe DRITË) e thotë, prandaj të quhej ndonjëherë THOT te Egjiptasit, ose Moisiu/Mozes të Izraelitët, etj., të cilët janë iliro-pellazgë, të shkuar te këta popuj, që kanë edhe gjenezat e besimit të njerëzimit. Pa e dhënë kontributin tonë nuk shkruhet historia botërore.

Poeti dhe dijetari shqiptar, guvernator i Libanit, Pashko Vasha apo Vaso Pashë Shkodrani (1825-1892), pohon se Moses, i cili udhëhoqi drejtë tokës së premtuar një përzierje popujsh ku bënte pjesë edhe fisi Levi midis fiseve të tjera hebreje, ishte edhe ai “i ardhur” , sikurse levitët, prej tokave ilire, se emri i tij, si nip i Ramsesit të II-të, përhapës i krishtërimit, ka qenë tjetër dhe më vonë u quajt “Moisi”, d.m.th. mësues. Muse, shqip musoj dhe mësoj. Kjo do të thotë “unë mësoj dhe jap mësim”. Musois është ai që jep mësim, i cili na frymëzon dijen, që lindi me vonë shkencën, dhe përkatësinë e tij etnike nuk e dëshmon vetëm emri, por edhe plisi i bardhë që e mbanë në kokë dhe dhjetë urdhëresat e Zotit të Madh i ka të shkruara në gjuhën pellazge-shqipe. Kur kuptimi mitik i një fjale përputhet denjësisht me gjuhën të cilën e ka shkruar ai, origjina e emrit të tij i përket kombit që e flet atë gjuhë, dhe prej këndej, ai është i pjesëtar i kombit pellazgo-ilir dhe i gjuhës sonë shqipe. Kjo e tregon edhe detyrën e tij si profet.[29]

Pra, siç pohon studiusi shkencor Agron Jaha, në veprën e tij, fjala PLIS është BASHKIM AKOPIK DHE SHKRIRJE E DYFJALËSHIT PËLLUMBAT+ LIS, duke e ruajtur bashtingëlloren “P”. Bashkimi i dy fjalëve: Pëllumbat e Dodonës dhe Lisat e Zotit në Tomor e japin fjalën emëruese Plis ( Pëllumbat + Lisat = PLIS ).[30] Plisat i mbajnë në kokë pellazgo-ilirët, priftërinjtë, priftëreshat, populli që e besoi Kultin e Lisit, i cili ka filluar në malet e larta të Tomorit dhe shenjtërinë e pëllumbave. Prej këtu e dimë edhe pse priftëreshat e kanë mbajtur plisin e bardhë, në Egjipt e Tebë. Trekëndëshi i Bermundës lidhet me këto tri qendra: Dodonë-Ararat-Tebë.

Nuk po flas më në këtë temë. Këtë e shpreh më së miri libri i studimeve të Fatbardha Demit, “Sellenizmi- Besimi që sundon botën”. [31] Plisi është shenjë që i identifikon të gjithë shqiptarët, prej mijëveçarëve…

Këtu po e përfundojmë shkrimin tonë në këtë temë të veçantë dhe ne do ta vazhdojmë me shkrime të tjera.

[1] Agron Jaha, „Teorija ilire/Filozofia historike e korpusit kulturor ilir“, Burlage, Münster 2014, faqe 4, Parathënia.

[2] Liugji Luca Cavalli-Sforca, „Genet, gjuhët dhe popujt”, Besa, Tiranë 2012.

[3] Shikoni figurën e parë të Rumanisë, me vitet e përmendura nga ne, sepse gjuha shqipe ipet si gjuha e parë.

[4] Agron Jaha, vepra e cituar, faqe 19.

[5] Prof. Dr. Rexhep Doçi, “Pellasdët (Pellazgët) gjyshër të ilirëve dhe stërgjyshër të shqiptarëve”, Era, Prishtinë 2016, rreth 350 faqe të formatit të madh.

[6] Shikoni punimet e mia në faqen provizore http://www.brahimavdyli.ch, dhe sidomos „Maqedonia në vorbullën e fqinjëve antishqiptarë”, pjesa e dytë, nënpjesa 3, në  https://www.brahimavdyli.ch/maqedonia-shqiptare-2 .

[7] Shiko veçanërisht pjesën e 4 të „Maqedonisë…”, pjesa e dytë.

[8] Shiko po aty, në faqen e parë të pjesës së tretë.

[9] Shikoni sidomos shkrimin tim „A ekziston kombi grek dhe kush e ka krijuar këtë shtet“, pjesa e parë (1), në https://www.brahimavdyli.ch/a-ekziston-kombi-grek-1/, ose librin e vogël doracak të Gerhard Fink, “Meisterwerke kuz und bündig-Homers Ilias und Odyssee”, Piper, München-Zürich 1999.

[10] Shiko në këtë artikull, https://www.brahimavdyli.ch/a-ekziston-kombi-grek-1/ dhe pjesën e dytë, https://www.brahimavdyli.ch/a-ekziston-kombi-grek-2/ .

[11] Prof. Dr. Rexhep Doçi, Pellasdët (Pellazgët) gjyshër të ilirëve dhe stërgjyshër të shqiptarëve”, Era, Prishtinë 2016, faqe 232.

[12] Po aty, shiko një faqe më tutje 233.

[13] Agron Jaha, „Teorija ilire/Filozofia historike e korpusit kulturor ilir“, faqe 180.

[14]  Nelson R. Çabej, „Në gjurmët e perëndive dhe mitologjemave ilire“, Fan Noli, Tiranë 2014, faqet 30-31.

[15] Shikoni edhe veprën e Prof. Dr. Rexhep Doçit, faqet 126-127.

[16] Shikoni më mirë te Fatbardha Demi, „Bibla-Historia e njerëzve me plis-2”, te http://www.pashtriku.org/index.php?kat=45&shkrimi=3685 .

[17] Shikoni te libri i Prof. Muharrem Abazajt, „Pellazgët kanë folur dhe shkruar shqip“, Rofon, Tiranë 2013, faqe 358.

[18] Libri përmendur i Nelson R. Çabejt, faqet 2-3.

[19] Shikoni më gjërësisht te Fatbardha Demi, artikulli i vënë këtu më lartë.

[20] Eqrem Çabej, „Shqiptarët midis Perëndimit dhe Lindjes“, Botimet Çabej, Tiranë 2006, faqe 29.

[21] Shikoni në librin e Ismet Krasniqit dhe Prend Buzhalës: „Dita e Plisit“, vëllimi i 2, Rozafa, Prishtinë 2015, në artikullin shkencor të Fatbardha Demit, “Plisi- Miti i origjinës së pellazgëve hyjnorë”, faqen 139.

[22] Shikoni, po aty.

[23] Dhimitri Pilika, „Pellazgët, origjina e jonë e mohuar”, Botimet Enciklopedike, Tiranë 2005, faqe 411.

[24]  Po aty, e njëjta faqe.

[25]  Po aty, më poshtë.

[26] Agron Jaha, vepra e tij e cekur këtu, faqe 163.

[27] E njëjta vepër, faqe 166.

[28] Shikoni artikullin tim „A ekziston kombi <grek> dhe kush e ka krijuar këtë shtet“, pjesa e gjashtë, të dhënë edhe një faqen provizore https://www.brahimavdyli.ch/a-ekziston-komb-grek-6/ .

[29] Shiko artikullin e Fatbardha Demit, „Bibla-Historia e njerëzve me plis“, I, të publikuar në rrjetin elektronik http://www.pashtriku.org/index.php?kat=45&shkrimi=3684 .

[30] Shiko veprën e Agron Jahës, „Teorija ilire/Filozofia historike e korpusit kulturor ilir“, faqe 185.

[31] Fatbardha Demi, „Sellenizmi-Besimi që sundon botën”, Dudaj, Tiranë 2016.