KUKËSI BËRI QË MEDIA TË QANTE, BILL CLINTON QAU NË SY TË BOTËS Nga Azem PARLLAKU Zirkon Disha një nga protagonistët më në zë të Shoqërisë Civile kohët e fundit, si bashkëpatriot që e kam, … Continue reading
(Mbi bazën e një gojëdhëne)
Nga Petraq Pali
Ka ndodhur e ndodh qe dy vellezer grinden,dhe ftohen me njeri tjatrin sa kalojne ne faza te tmereshme te miqesise dhe dashmiresise,midis tyre fillojne fjalet,intrigat,zenkat,rri zgjuar zilia dhe cmira,dhe ky fenomen ndodh gjithmone, e ne cdo kohe, kryesisht ne kohen e sotme shfaqet me shpesh e me dendur,dhe po te vesh re ky fenomen i peshtyre ndodh mbas marteses se tyre,se edhe populli per kete ndodhi ka thene…”ishim vellezer kur ishim te vegjel”
Une,kete fenomen e kam ndeshkuar dhe urryer si nje nga shkaterimet e ekulibrit dhe dashmiresise njerezore,shperberje e genit,por edhe une nuk kam shpetuar nga ky fenomen pak a shume kjo s’ka rendesi, ama jam lenduar sadopak, kjo mole kap dhe ka mberthyer shoqerine ne perqindje te madhe ne cdo popull, e pak me shume nder ne, ku kapricua dhe temperamenti i Shqiptarit qendron me lart se kudo . Ndersa ne kohen e sotme nga levizjet e sforcuara te popullates,largesite gjeografike, e bejne vellezerine edhe me te komplikuar ne maredhenie.
Ndoshta, edhe Ju te dashur lexues,kush me pak e kush me shume besoj se keni kaluar ne hendeqe te tilla,te nje ftohje pa arsye dhe te veshtire ,dhe ne qofte se nuk u ka ndodhur, ahere, keni pare e degjuar.
Por ne do shikojme c’ka ndodhur nje here. ! Se populli perseri ka thene antipoden tjater: ….”Dy vellezer zihen dhe nje i mare i beson”!
Vellezerit …. !
(mbi bazen e nje nje gojedhene…)
_Sokrati,s’kishte as dy muaj i martuar me Sofine,vajzen e kacakut te Dedezhupajve,te cilen e kishte rrembyer me dashuri,nderkohe qe i ati Polua,nuk ndodhej per disa muaj rrotull treves se tij,ai,arrinte deri ne Janine,duke gjurmuar karvanet,dhe sulmuar doganjeret e tyre,ishte ajo kohe ku veziri Ali Pasha,kontrollonte nje shtet te tere,dhe egersia e rregjimit te tij kishte ndikuar fort ne popull,i cili vetem vuante,si nga varferia por edhe taxat e renda qe kishte vene vete “Perandori dhe fuqiploti” i vete shpallur i Tepelenes”.
Polua,me nje tufe kapedanesh”kacake”malesh,sulmonte rrufeshem dhe befasishem keto karvane duke prere e plackitur,dhe me pas zhdukej maleve dhe harcave si njerez te eger,dhe kjo bande ishte bere problem per “tigrin”i cili po t’i kapte do t’i varte nga gjuha qe te dymbedhjete.Po,ku kapej Kapedan Polua,ai ikte dhe fluturonte si era mbas cdo aksioni,me kot ishin munduar njerezit dhe besniket e Aliut,kjo bande kacakesh beri kerdine per disa vjet rradhazi,duke rrembyer gjithcka,dhe per cudi,nuk dinin as populli e as vete veziri,se nga ishin keta te paudhe,qe i dilnin pa frike fare duke bere keto veprime,popullit i kishte hyre frika si lepurit ne bark,por edhe njerezit e vete vezirit te cilet me kot mundoheshin me gjurmimet e tyre,Polua ishte i pa kapshem,sot plackiste ne Delvine,e neser vriste ne Janine,simbas situatave, rinte me dite e me muaj ne heshtje, e me pas shfaqej si skifteri ku te mundte duke u sulur mbi prene e ti,… nuk i thonin jo me kot, Polo Skifteri
Ndersa njerezit e vezirit per sa kohe sundoi ai, vazhdonin avazin per ta shkateruar ate bande…por me kot,ai ishte i pakapshem!
Sokrati,nuk zgjati as dy muaj mbas martese,kur filloi te shfaqte qefmbetje dhe pakenaqesira me te vellane Kriston,i cili ishte me i madhi i martuar me femije,por njekohesisht edhe e kishte ne vend te babait,i cili u pat vdekur, dhe e la Sokratin gati 4 vjec,Kristua,punoi vreshtat,ullinjte,portokallet,mbajti bageti dhe u perpoq gjat ketyre viteve te vinte mall,respektonte nenen e tij, Thodhoren, gruan trime,e cila mbeti e ve me keta dy djem,ajo, mbas vdekjes se te shoqit lidhi shamine ne balle ashtu “kapsomuce” si thone atyre aneve, kur vdekja eshte e rrende, dhe me Sokratin ende as kater vjec u mbyll brenda ne shtepi,Kristua dhe e shoqja e tij Lefkotheja e cila kishte tre djem,u be nderi i kesaj shtepie,ajo respektonte te shoqin, Sokratin e vogel dhe te vejhren,dhe thua se me kalimin e kohes,korja e plages se vdekjes se parakoheshme te atit, po sherohej
Por Jo !
.Per Kriston kishte respekt nje fshat,mirepo martesa e nxituar e Sokratit,hapi te tjera avaze,Kristua,s’mori vesh gje,se Sokrati,u dashurua me Sofine,pa degjuar e shikuar nga bota,Kristua dhe e ema e pane ate dhe moren vesh kur e solli nusen ne shtepi,ata u cuditen dhe me teper u frikuan nga “kapedan” Polua,i cili mund t’i shkateronte te tere,e aqe me keq,qe femijet Kristua i kishte ende te vegjel,budallalleku apo te nxituarit e Sokratit,hapi plage te medha.
Sokrati ishte tek te shatembedhjetat e Sofia e bukur ishte vetem katermbedhjet vjece.Ai, e solli brenda vajzen e rrembyer me nje autoritet dhe nje kryenecesi te pa pare, e doni Ju a s’e doni aqe me ben u tha,ka mbaruar kjo pune,une nuk do pyes juve cdo bej me jeten time,aqe me ben se u merzitet,nuk dua as nje fjale e moret vesh ? Aman, a …te keqen i thonte dhe i lutej e ema,na bere hatane,mo… s’je bere akoma per nuse te marsha te ligat,nuk shikon tet vella qe u rropat per ne…?Aqe me ben thoshte me ashpersi Sokrati..ai,punon per femijet e tij,mua c’me ka bere….turp te kesh ju sul e ema me keto fjale te poshtra qe thua,ai,yt vella e mban shtepine,ke pare keq “zemera”ime nga ia,… he fole…,po ke kaqe vjet qe te ka ikur yt ate,kush te ka ushqyer,turp,turp….u be grindje e madhe ate nate,nderyhri butesisht dhe dashmiresisht Kristua t’a qetesonte gjendjen,por ishte e pa mundur,Sokratit i kishte hypur vetja ne qejf,per vete faktin se kishte formuar nje trup te mrekullueshem,mjaft i forte fizikisht me muskuj dhe linja te llahtaresheme,ishte dhe mjaft i bukur,shtat larte,per moshen qe kish,ishte dhe dukej me i burreruar,mustaqet sa i kishin djersitur,syte i kishte blu,fytyra si prej bronxi, se ai,gjithe kohen e kalonte ne ane te detit si ne dimer e ne behar,ishte qejflli peshku,dhe deti..zhytej e notonte mire,nderkohe qe Kristua rropatej se bashku me gruan e tij mbas atij te pakti kapital per te mbi jetuar te gjithe,mbas puneve te bujqesise e blegtorise me nje fjale gjithe diten ne pune dhe i tejlodhur.
Sokrati,s’degjonte dhe as donte te dinte c’thoshte e ema i vellai,apo edhe fshati,i cili s’kish pushuar nga fjalet qysh kur kishte rrembyer vajzen e “Kapedan”Polos,dhe te gjithe prisnin me shume kureshtje se c’do te ndodhte kur t’a merte vesh i ati,vellai i vogel i Sofise,Nashua,djali i Polos ishte moshatar dhe mik i tij,por Sokrati i kishte ngrene ne bese,me rrembimin e te motres.Dy vellezerit e Nashos,Sofua,dhe Mitrua ishin ne banden e te atit,kishin muaj pa zbrite ne fshat te takonin memen e tyre,Nashon e Sofine,ata mernin vesh per gjallesen e Polos dhe vellezerve, kur degjonin ndonje beme,vrasje a plackitje ne zonen apo treven ku kjo bande operonte,zone kjo qe kalonte kufite e nje shteti.
Polua, mbane tjater qe bere me i tmershem,thone qe kishte shtrire veprimtarine e tij edhe matane detit,pertej ishujve te Korfuzit dhe atje ai, kishte rekrutuar edhe pirate te tjere greke,kjo bande po merte permasa,gjigande,se nga c’kishin degjuar ne fshat,ata ishin bere ne tre grupe te medha,ku cdo grup kishte njezet a me shume njeres “trima” vrases dhe hajduta te sprovuar,kishin nje organizim te persosur kur ende i shpetonin thonjeve te qeverise.!Polua, si gjithmone ishte mbi ta,dhe organizatori,kush bente ter terr me te ai i vinte dhogat e varit ne cas,i hiqte koken.
Sokrati,as donte t’ja dinte per shtazerine apo egersine e te atit te Sofise,qe simbas fjaleve qe peshperisin ne popull,po ta kapte Polua ose te vellezerit Sokratin,do ta tredhnin nga koqet e me pas t’a thernin nga zverku per vepren qe beri, si nje kec,kjo ishte e vetmja e sigurte,por kete faj i cili ndeshkohej ne ato vite, mund t’a pesonte edhe bija e motra e tyre, Sofia, e cila qysh diten qe u rrembyen,nuk fliste as nje fjale po ikte si manare mbas “muskulmadhit” Sokrat,bashkeshortit te saj.
Me sa shihej Sokrati e donte shume Sofine,dhe ishte i ndergjegjshem per c’kishte gatuar,kishte nje kryenecesi e krenari,sa nuk pyeste per asnje,dilte ne qafe te burrave tek rrapi me nje tangerllek te pa pare,vishej dhe perpiqej te mbahej mire si dhender i ri,shkonte te djelave ne kishe sikur kishte bere hyner,se ne ato kohe s’te falte njeri per ndodhira te tilla,millin me thiken nuk e hiqte nga brezi,doreza e blirte e saj gjithmone vezellinte,atij,Sokratit,i kishte hypur vetja ne qejf,fshati nuk ja pelqente tangerllekun,burrat qe te dielave loznin me trec,duke levizur guret mbi plocat e gurta dhe duke rrekellyer nga nje gote rraki, e shikonin me perbuzje,bile disa thonin a…me mendje e jo me ze se plekseshin me te..aaa ne do zoti te zbresi Polua ose djemte sot, pa ky do dhitet ne breke,bile,kishte disa qe ashtu anash e anash i thonin,more djale je nxituar do te dali per keq kjo pune,po ku pyeste Sokrati,me egoizmin e tij…kush te dete le t’a provoje…thoshte gjithmone,mua me thone Sokrat i Ndrelekajve.
Fshataret qeshnin me ironi me budallalleqet e tij se ato shprenin force dhe nje egoizem te pa shoqe,po thoshnin…avash se do ta pesoje ndonje here ne zbricin ata nga ku jane…!.
Nuk vonoi,dhe Sokrati,mbasi fyeu te emen dhe u zu keqas me vellane,deri sa ariti ta godiste me grusht ne sy te shoqes Lefkothese e cila vuri ulerimen se po vriteshin vellezerit e duke ju lutur Sokratit,i cili e shtyu tutje si harbut,Kriston e shkrete i cili ishte babaxhan njeri dhe ndryshe nga i vellai, ate e donte i gjithe fshati si nikoqir dhe nje familjar i mrekullueshem,kishte miq e shoke te mire,por ja qe gjithe kete ekuiliber e prishi ai,i vellai”muskulmadhi”Sokrat. Nena,e mallekoi, e shau,dhe ju lut Perndise qe te mare hake,e beri lanet se i ra me qafe te vellait,asaj dhe te shoqes se vellait pa pune,ai Kristua e rriti,e ushqeu,dhe s’kish pse te perfundonte keshtu vellazeria,pse Sokrati ishte mos mirenjohes,pse e beri si Juda? Kjo e mundonte te emen e cila ishte grua e helmuar.U zhduk Sokrati me gjithe Sofine mbas grindjes se madhe,shkoi ne nje bodrum te shtepise se renuar te Selevestre te banonte,i vellai Ju lut te mos ikte te mos ndaheshin me gjithe zagarlleqe dhe fjalet qe kishte nxjere nga goja si harbut e njeri i keq,i tha dhe ju lut qe te jemi bashke,se bashkimi ben fuqine,e aqe me teper qe ti je plekse ne nje mesele qe do ta thyejne tangerllekun,po ku degjonte Sokrati.Ndersa Kristua vetem lutej te kthehej…!
U rregullua si u rregullua,me shtresa e me disa te pakta sende dhe filloi te banonte e te perballonte jeten,here duke vjedhur nga ndonje dhi,e here duke vjedhur bacat e botes,a duke gjuajtur peshk,vaji i ullirit nuk mungonte ne ato kohe,ndryshe nga Kristua qe rronte me nder…ai,Sokrati,u be tip i urryer per te gjithe,Sofia rinte si e pa fajeshme dhe e urte,ndosha edhe e frikeshme !
Kristua i shkrete,me gjithe harbuterine,egersine,mosmirenjohjen e vellait,here pas here niste njerez te cilet e lajmeronin qe te ndryshonte rruge,te kthehej tek e mbara te vinte tek ema dhe te rinin serish se bashku,po sic duket perendia e kishte mallekuar si njeri te pandreqshem…ndodhte qe ne qafe tek rrapi te shikonte me bisht te syrit te vellane i cili e shikonte me keqardhje dhe dashmiresi,Sokrati bente gjeste te papelqyera,njehere peshtynte ne toke e nje here kruante koqet per ta fyer,Kristua i shkrete ulte syte perdhe dhe nuk donte qe te tjeret te mernin vesh e te talleshin me ta duke u bere gazi i botes,ama fshati dinte gjithcka,ai, si me i madh qe ishte donte paqe e harmoni,ai sa ishin bashke,e kshillonte per te mire te tij por cdo gje vajti kot,e aqe me teper u kthye ne urrejte e gjithe miresia e tij.Sokrati vazhdonte te ishte i pa ndreqshem,dhe jo dashmires me vellane.U egersua pa as me te vogken arsye,as mall, agje nuk kishin te ndanin,se varferia ishte rrende.
Shpesh e ema e tyre,ne pezmatim e siper ngushullohej me veten kur thoshte se kjo pune ndodh me cdo dere,dhe i zinte me rradhe sipas sokakeve gjithe vellezerit…nuk gjeti nje shtepi ne fshat qe harmonia te ishte e perkryer,por kjo e te bijve ishte pak me e rrende dhe me ndryshe,ata, u qelluan e u vrane me shoishoq,i madhi nuk ktheu dore por i vogli ju hakerye pa pune,sa e mori vesh i gjithe fshati.Sa mire kalonin thoshte e ema kur ishin te vegjel,po pse more gjec belane sa more nusen,pa ardhe mire e mire ajo,na vure zjarrin…mire mire te shome se pas te vjen historia.A te heqte perndia mendjen,budalla!
Meria e te dy vellezerve ishte si nje ajsberg i madh,ku ne siperfaqe te ngrire te oqeanit dukesh pak nje segment i saj,ndersa brenda ishte sa gjithe “gjithesia” Kristua,rinte gjithmone i helmuar dhe i pikelluar,ndersa i vella ,iSokrati,po vazhdonte harbuterine me te,dhe per cudi gjithmone provokonte edhe ne sy te tjereve sher me te vellane,Kristua,filloi te rrallonte daljen ne pjace tek rrapi i burrave,aqe shume sa fshati e vinte re kete dhe shprehte keqardhej dhe urrejtje per Sokratin i cili sa dite kalonin aqe me teper kapardisej…e tundej, a… ne zbrite Polua,thoshte fshati.
Per cudi,kishin kaluar gati nje vit dhe as nje haber s’kishte mesuar fshati per Polon dhe njerezit e tij,nga Janina,kishin ardhe shume njerez nga te “Vezirit” qe germonin per kete bande,po as nje here fshati,nuk dinte ku ishte dhe c’bente Polua me te dy djemte…fshati qysh ne fillim e dinte se kishin ikur Greqise,dhe punonin me meditje cobane ne disa stane,po ku dinte gje fshati,bile kishin pyete edhe nje dite Sokratin per babane e nuses se tij te bukur,po ai, ishte pergjegje se i ati, dhe vellezerit,jane there pabesisht nga Greket…u munduan ata,te vertetonin keto fjale,por me kot ai u tha qe te ishin gjalle ai e te vellezerit, une nuk isha budalla te rrembeja Sofine…prandaj mos i kerkoni me kot..!Iken,ata,te qeverise,dhe Polon,se kapen ndonjehere.
Kaluan vite,ne mos dy a tre a me shume,Sofia e Sokratit,ishte bere meme me dy femije,djemte e Kristos,ishin pak sa te burreruar,e ema ,cdo dite lypisej e qante fatin e saj,burri i vdekur,femijet te percare,fshati pergojonte,femijet e Sokratit rriteshin pa gjyshe e gjyshja ishte gjalle,frika e Polos,existonte pavaresisht kohes,e cila mundohej te zhdukte gjithcka. Ajo,mallekonte cdo dite te birin ate drune e shtrember qe solli keto andralla fukarallekut dhe ndershmerise se tyre,Kristua vuante me shpirt per vellane,ai me gjithe ate e donte dhe perpiqej per nje harmoni,e vellazeri,s’kishte arsye pse te grindeshin e te perfundonte keshtu historia,pse,ku gabova une i shkreti,une e rrita,isha pergjegjes per te,s’me pyeti qe u martua,por edhe nuk e kundershtova,pse pa pune te prishemi,me gjithe ate o zot do vije dita te jemi serish bashke jemi vellezer e na ka bere nje nene kemi dale nga i njejti bark,keto mendonte i verferi Kristo,me shpirt e zemer,ndersa tjatri vetem shprehte urrejtje e fjale te poshtera per vellane aty ketu.
Per fat te keq,ne fshat u hap llafi se Polua,dhe piratet e tij sillen maleve perreth,nje frike e pa pare zuri njerezine,ata kishin frike dhe mbremjeve ktheheshin pa perenduar dielli nga puna,stanet mblidhnin bagetine me te rire te diellit,me gjithe qe Polua,ketyre aneve nuk kish bere hynere qofte vjedhje qofte vrasje,por te gjithe ja kishin friken,bile te gjithe burrat mbanin nga nje “hekur” me vete per vetmbrojtje,edhe graria kur shkonte ne mulli a per dru..me sopatat mprehur,bile nuk vonuan dhe spiunet te cilet cuan llaf edhe ne Janine,per ardhjen e tij ketej rrotull por me kot, as nje nuk dinte te verteten e Polos, ku ishte e c’fare bente vetem fjalet qarkullonin ne tym dhe te ndryshme.
Sokrati,perseri me tangerllekun e tij,nuk pati ndonje ndryshim,dilte si zakonisht e kapardisej si gjithmone,Sofia e kishte ndier friken dhe kerkonte shpesh te ktheheshin tek Kristua,te ishin bashke perseri,shko i thoshte te shoqit,kerkoi ndjese a lumezi ti je fajtori,i re me qafe,ike beje per hater tim…po tangerlleku dhe fryrja e “muskulamadhit”nuk begeniste,Kristos i ra ne vesh llafi i Sofise e me vrap dergoi njerez te pajtoheshin, nje here e dy here,po ai e perbuste miqesine e te vellait si zakonisht.
Nje dite e diel,burrat e grate te veshura mire e bukur dolen nga mesha e kishes dhe si ishte bere zakon burrat shkonin ne qafe te burrave, e grate kthehshin ne shtepirat e tyre,te mereshin me gatim e me punet e shtepise,femijeria vinin rrotull duke lozur e harbuar,zerat e te cileve dukeshin se do te sillnin nje dite te gezuar e me gaz !
Per bela,aty nga afer drekes,behu si vetetime Polua,me kacaket e tij si rrufe zbriti nga mali hipur mbi kuaj ,ata ishin si njerez te eger,te pa lare e te pa rruar,leshte e kokes i kishin deri ne kurriz ne mes te shpatullave,ai kishte si bande gjithe ata djem te rrinj te cilet ishin te armatosur, e jataganet e tyre te gjate,ndrisnin dhe shkelqenin nga dielli sikur te ishin prej drite mbi rrobat e tyre te shqyera e burruceve te zes me theke !
Me njehere rrethuan burrat, dhe te gjithe u vune si ne rreth te hekurt e ne dare…egersia e tyre dhe ardhja e befasueshme rrenqethi gjithe njerezine..Troku i kuajve ne kalldremet e gurta,leshonin xixa e shekndija nga patkojte..!.Mos te me levize njeri nga vendi tha Polua,te cilin sic ishte bere nuk e njofi asnjeri,por me shume e moren me mend qe ishte ai…gjithe njerezia priste me ankth dhe syte e te gjitheve u drejtuan tek “muskulamadhi”i cili nuk u trondit nga ardhja e tyre,por menjehere hodhi doren ne thiken qe kishte ne brez.
Kam ardhe tha Polua me ulerime duke bertiture me ze te larte e te eger… te cit hesapet me kete te pa besin,kete maskarane,qe ben cubin ketu ne fshat,dhe me ka rermbyer cupen,me as nje njeri nuk kam pune,po levizi njeri nga vendi do ta pesoje si ai…dhe ju tur “muskulamadhit”duke verngellyer jataganin mbi te…rrufeshem si nje skifetr qe turret ne kermen e tij,Kristua,i vellai,i cili u ndodh aty pak metra me larg, si zakonisht,i versulet Polos,i kap nga tehu ate,jataganin, duke e shtrenguar fort…me njeren dore pa bere as majtas as djathtas as para e as mbrapa,nderkohe…nje curil gjaku shpertheu nje heresh..nga dora e Kristos,.mos shtjere mbi te, ja ku me ke mua,ai s’ka faj,faj kam une vellai i madh i tij,prandaj,po godite ate,do vemi koke per koke,hapu nga rruga bertet Polua qe ishte bere si i mare,une do laj hesapet sot.Largomu te thashe…Jo ai eshte vellai im,dhe ti do kalosh mbi mua te vesh atje ..me more vesh…!
Asnje te mos levize nga vendi,edhe ju u tha kacakeve, antare te bandes se tij mos u perzjeni fare,kush leviz do ta pesoje si ai,dua,ti tregoj vendin vete…me plaku i fshatit,i cili ishte ngritur nga guret ku qe ulur…bertiti Poloooo,fute ne mill ate jatagan,se historia do te mallekoje,dhe do hapesh plage te pa mbyllura,po ku degjonte Polua sic ishte katandisur,si nje ujk,terhoqi nga dora e Kristos me shume force sendin e mprehur te celikte dhe i ra ne koke ja cau me dysh,Kristua per nje cast ende i gjalle,i flet te vellait…Sokrat…..Sokrat…me vrane…aman femijet dhe mos mere hak,ty duhet te jetosh….dhe ra shtrire perdhe.
“muskulamadhit”ju ndez gjaku,nxjer me shpejtesi rrufeje thiken e vogel dhe ne te qinda te sekondes,ju tur te dy vellezerve te Sofise te cilet i dalloi menjeheresh,Mitros dhe Sofos sa erdhen, dhe ne momentin kur njerzia mendonte se do te kishte pune me Polon,u dha nga nje thike ne zemer dhe i shtriu perdhe…bam njerit e per sekonde tjatrit…Sokrati ra mbi te vellane….dhe Polua mbasi pa qe djemte u theren bertiti boboooo c’me bere dhe me jataganin ne dore…nuk qelloi mbi Sokratin i cili ulurinte per vellane e vdekur…ne gjunje pa pase friken e jataganit mbi koke…Ai,ulurinte vella vella !
Polua uli jataganin i cili kullonte gjak, dhe nga syte i rrodhen dy pika lot !
Ne ikje e siper Polua tha:…ti thoni Sofise te rrite djemte….dhe ti porosite te shuhet gjaku… nxori bocopullen me rraki rrekelleu disa gllenka,u foli burrave te fshatit te cilet u mberthyen e ngrine ne vend nga ngjarja,ngrihuni se e beme dengelen,te shuhet gjaku njehere e gjithmone,moret vesh,dhe mos ngelte femije pa vella,po degjova te tilla gjera do ta djeg fshane…varosini me te gjitha hadetet si e mite edhe Kriston,une dola i humburi,po nuk do me trese dheu po te ndizet nje gjak i ri…degjove Nashoooo,degjome o zemer!
Dhe ne kulmin e zemerimit e te terbimit, vertik,u hipi kuajve duke bertitur boboooo une i varferi c‘gatova sot bobo c’me gjeti…as me vrau Perndia…o te mjeret djemt e mi o i varferi Kristo.. dhe bashke me banden e ngelur, u zhduk e nuk u degjua,as u bene me te gjalle per gjithe jeten.!
Me pas thane se u cmend,dhe ashtu sic ishte, ishte hedhur ne nje pus e ish mbytur !
DAN BROWN “SIMBOLI I GJETUR” DHE KUKËSI Nga Azem Parllaku Këto ditë të gjithë shqiptarët e çojnë nëpërmend Pranverën e 1999-ës, kjo për faktin se kjo ishte “Pranvera … Continue reading
Në mbretërinë e ëndrrave me kristale të çmuara të dritës shqiptare nga Baki Ymeri Në kuadrin e Bibliotekës “Poezie albanez din Kosova”, këto ditë doli nga shtypi në Bukuresht një libër i ri i poetit Nezir Prokshi, me origjinë … Continue reading
Mbretëria e ëndrrave Regatul viselor Poezie albaneza din Kosova Autor : Nezir Prokshi (Poezi – Poezie) Traducere / Përktheu: Baki Ymeri *** Prefaţa/Parathënia: Monica Mureşan BIBLIOGRAFI Nezir Prokshi … Continue reading
KOHA JO GJITHMONË I NDRYSHON REPUTACIONET Nga Azem Parllaku Kjo fotografi të cilën e ka fokusuar miku dhe bashkëpatrioti me shpit te madh Jonuz Kola e ka fituar çmimin që themeloi gazetari amerikan Jospeh Pulitzer, për … Continue reading
Indrit Cara In memoriam nga Azem Parllaku Indrit shoku ynë Skënderbegas ne krenohemi me Ju. Indrit Cara, Shkollën e Mesme Ushtarake “Skënderbej” e filluam së bashku, së bashku e mbaruam. Ajo shkollë … Continue reading
Një shkëputje nga analiza letrare: “Intuita atdhetare – invencion i krijuesve të Rilindjes Kombëtare” nga Dr. ZEJNEPE ALILI – REXHEPI Letërsia e Rilindjes u ngjiz si një koleksion i përzier simbolesh kombëtare … Continue reading
©Adolf Shvedchikov (RUSSIA) MOMENTS MERGE INTO ETERNITY (Collection of poems) ACKNOWLEDGEMENT I am very thankful to Dr. K.K. Srivastava (INDIA) for his assistance and advice, … Continue reading
Poems by TERESINKA PEREIRA Presidente of IWA MALAYSIA PLANE Silent terrorism took victims to the bottom of the sea. We are astonished and hurting with the families of passengers and the crew of the fatal Boeing 370 which was supposed … Continue reading
ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΕ ΜΙΑ ΑΚΡΩΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΙΗΤΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΚΑΒΑΦΗ Mar 27 at 7:54 PM Organizer Dinos Koubatis Τιμή μας να την παρακολουθήσετε! ΣΑΒΒΑΤΟ 30 ΝΑΡΤΙΟΥ … Continue reading
Poezi nga Bilall Maliqi MUZË FRYMËZIMI Larg e afër meje Dashuri Të dua ashtu si je M’u në mes Në tëhollues shpirti Të kam lënë vend … Shfrehu Loto nga gëzimi Aty s’mund të gjej kush … Continue reading
Intervistë me Aurora Ndreu Cakaj-vajza e shkrimtarit dhe publicistit të mirënjohur salariot, Ferhat Cakaj./ Paradokohësh u nda nga jeta Shkrimtari dhe Publicisti Ferhat Cakaj, i cili ishte dhe do të mbetet, si një nga figurat më të spikatura të letërsisë … Continue reading
VETËVRASJA Nga Anila Themiu Filloi një shi i madh që më kujtoi se bëra gabim që nuk bleva çadrën e kuqe,të madhe ,me bisht të gjatë ,por morra këtë vogëlushe çadër ,që dukej si … Continue reading
Poezi nga Musa Jupolli! DASHURIA LINDI POEZINË (Pranvera shqiptare) Më e bukura shkencë e artit, pa të cilën filozofia nuk do t’ishte e përjetësueshme. Melodioze e poetike, zgjim në folje, lindur e quajtur Jetë.… Tenore e … Continue reading
EVROPA E BASHKUAR DHE SHQIPTARËT (VI) nga Brahim AVDYLI Në pjesën paraprake e kemi vërtetuar se Dodona e ka prejardhjen nga malet e larta të Tomorit, të Shqipërisë, për të cilën … Continue reading
SKAMANDËRI, PRINCI DARDAN – MBRET I KAONISË DHE I SHQIPËRISË SË POSHTME NGA ARTUR VREKAJ Dardanët e Trojës e ruanin zakonin e lashtë të fiseve në Dardani (Iliri) nga kishin ardhur, që fëmijëve tu vinin emra që të kujtonin … Continue reading
Një “ Curriculum vitae “ poetik ( Shënime për librin poetik të shkrimtarit Skënder Temali “Curriculum Vitae…” ) “ U përpoqa të lexoj jetën edhe me … Continue reading
Komandati Suprem i Aleancës për Europën, Gjenerali Wesley K. Clark, është personaliteti dhe figura më e dashur për mbarë botën shqiptare nga Azem PARLLAKU Sot, e nesër kur përkujtojme 15-vjetorin kur NATO filloi fushatën … Continue reading
Promovohen në Bruksel veprat e Dr Nusret Pllanës : “Terrori i Serbise pushtuese mbi shqiptarët 1844-1999 ” , “Intervenimi i NATO- S në Kosovë” dhe filmi dokumentar “Rrugëtimi i një libri nëpër botë” … Continue reading
” ΑΛΛΟΙ ΚΑΙ ΙΔΟΙ “
“ΤË TJERË DHE TË NJËJTË”
Ποίηση από ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΑΡΒΑΡΗΓΟΣ
Poezi nga Dimitris Varvarigοs
/ Μετάφραση / Përktheu: Klarita Selmani
ΑΛΛΟΙ ΚΑΙ ΙΔΟΙ
Ε, σώπασε…
Λοιπόν σώπασε…
Νιώσε πόσο ανάλαφρη είναι η στιγμή
Η ατμόσφαιρα έχει τώρα καλμάρει
Λίγο διαφέρουν οι λέξεις, οι φωνές, οι ψίθυροι από σώμα σε σώμα
Όπως τα χέρια αποκαθιστούν την επαφή
Όπως η αφή χαίρεται την άλλη σάρκα
Η αίσθηση του πριν και του τώρα
πόσο μοιάζουν.
Ξανασμίγεις με τα ίδια λόγια,
με τα ίδια βογγητά,
μόνο τα πρόσωπα διαφέρουν
μόνο τα ονόματα
Που ήσουνα;
Φυλάξου απ’ τη σιωπή…
Μήπως ξέρουμε τάχα που μπορεί,
Μέσα σε μια στιγμή
Να σε πάει και να με πάει;
Μίλα μου!
Σου μιλώ!
Σε κρατώ!
Κράτα με γερά κι εσύ!
TË TJERË DHE TË NJËJTË
E, hesht…
Pra hesht…
Ndje sa i lehtë është çasti.
Atmosfera tashmë është qetësuar.
Pakëz ndryshojnë fjalët, zërat, pëshpëritjet nga trupi në trup.
Sikur duart rikrijojnë kontaktin.
Sikur prekja gëzon një tjetër mërshë.
Ndjesia e shkuarës dhe të tashmes
ngjajnë shumë.
Ribashkohesh me të njëjtat fjalë,
të njëjtat rënkime,
vetëm tiparet ndryshojnë,
vetëm emrat
Ku ishe ti?
Ruaju heshtjes…
Mos vallë dimë ku mundet,
Brenda një çasti
Të të shpjer dhe të më shpjerë?
Folmë!
Të flas!
Të mbaj!
Shtrëngomë fort edhe ti!
ΆΝΕΜΟΣ
Μιλάω με ποίηση
Με λόγια που γητεύουν
Όσα ακόμα απομείνανε
σε μια παρτίδα ανάσες
ποτέ δε χάνεται αναίτια ο χρόνος
όταν κάνεις αυτό που αγαπάς
με αυτόν που αγαπάς
αυτό είναι ζωή και είτε τη ζεις
είτε πεθαίνεις
δεν φοριούνται χειροπέδες στον Άνεμο
και η θύελλα ελεύθερα φυσάει.
ERË
Flas me poezi
Me fjalë që magjepsin
Me aq sa prej tyre akoma kanë mbetur
te një grumbull frymëmarrjesh.
Koha kurrë nuk e humbet vlerën
kur bën atë që dëshiron
me atë që dashuron.
Kjo është jeta dhe ose e jeton
ose vdes.
Nuk i vihen pranga Erës
dhe stuhia, lirisht shungëllon.
ΣΙΩΠΗΛΟΙ ΚΑΙ ΑΚΙΝΗΤΟΙ
Σιωπηλοί κι ακίνητοι
Ο ένας σχεδόν κοντά στον άλλον
σαν ξεγέλασμα παιδιάτικο
Διάθεση προσποιητή βγαλμένη απ’ τη συνήθεια
Σκέψεις που ψάχνουν να εκφραστούν ανέμελες
Ύφος μιας μοναχικής ανάγκης
και η μελαγχολία μιας μιζέριας να βρίσκει διέξοδο
στην εφήμερη σωμάτινη κίνηση
Σε είχα και δεν είχα τη δύναμη να σε αφήσω
τώρα…
TË QETË DHE TË PALËVIZSHËM
Të qetë dhe të palëvizshëm
Pothuajse ngjitur me njëri-tjetrin
si djallëzi femijënore.
Dëshirë e trilluar nga zakoni.
Mendime që përpiqen të shprehen shkujdesur.
Pamje e një domosdoshmërie të vetmuar
dhe mjerim melankolik që shpërthen
në trandjen jetëshkurtër të trupave.
Të kisha dhe nuk pata forcën të të le
tani …
ΕΙΔΕΣ…
μυστήριο η αναζήτηση του Άλλου,
η αναμονή μιας απάντησης σχεδόν αγωνία,
όπλα ανίκητα τα έξυπνα λόγια, οι απόλυτες σκέψεις,
κι εσύ χαμένη στη σιωπή ως άλλη άγνωστη
γραπωμένη στα παγωμένα σίδερα της
γέφυρας του Brooklyn
κοιτάζεις τα χρώματα της ζαφοράς που
χάσκουν ανάμεσα από ουρανοξύστες και
λεωφόρους πολύβουους
και ψελλίζοντας βρίζεις τα πουλιά που
κρώζουν ερωτοτροπώντας…
απογοητεύεσαι που είναι ελεύθερα και μένουν.
SHIKON…
…mister, eksplorimi i tjetrit,
pritja për një përgjigje gati agoni,
armë të pamposhtura thëniet e zgjuara, mendimet absolute,
dhe ti humbur në heshtje si një e panjohur tjetër
mbërthyer në hekurat e akullt
të urës Bruklin,
shikon ngjyrat e shafranit që
shpërndahen në mes të rrokaqiejve dhe
autostradave të dendura
e duke pëshpëritur shan zogjtë
që çirren duke bërë dashuri…
dëshpërohesh që janë të lirë dhe përsëri qëndrojnë.
ΕΙΝΑΙ ΦΟΡΕΣ
Πως σου φωνάζω άκουσε ουρανέ,
είναι φορές που η σκέψη σ’ αγγίζει
κι άλλες πάλι που η καρδιά ρούχο ζεστό
τ’ αλαφιασμένα σου ντύνει χάη
Δες τα σημάδια μου, δικά σου είναι,
σαν γράμμα παλιό το κορμί
χαραγμένο απ’ ανέμους
σαγήνη στο στόμα πλέκονται οι λέξεις
με ένα «ρο» ν’ ακουμπάει ζεστά
μαστούς εκτεθειμένους.
Αφορμή εσύ ουρανέ
με βήματα δήθεν ανέμελα τα σημάδια
του χρόνου σου ακολούθησα,
μετρημένη η αγάπη και η άρνηση
σ’ ένα χρόνο μικρό σταμάτησα εντός σου
άβυσσο είδα τη ψυχή σου
ντροπαλή την ανέφερες
Ω! ουρανέ
ασύμβατη πορεία σε φωτεινά σκοτάδια
να’ ναι λες αγγέλου μήνυμα ή
μιας αυταπάτης η ψευδαίσθηση;
Μήπως η δίψα είναι της σάρκας
στην καινούρια παρουσία ν’ αφομοιωθεί
της παγερής σιωπής το τέλος
διαπιστώνοντας πως έφτασε.
Είναι φορές που
άνεμος νομίζω
πως είσαι ουρανέ
και σε αφήνω να με χαρακώσεις.
KA RASTE
Që të thërras “Dëgjomë qiell”.
Ka raste që mendimi im të prek
e të tjera përsëri, ku zemra
frymëmarjet e tua te ngrohta vesh me sqimë.
Shiko plagët e mia, ti mi shkaktove.
Trupi si letër e vjetër
gdhëndur nga erërat.
Rrjetë në gojë thuren fjalët
me një “r” që djeg duke prekur
gjinj të ekspozuar.
Shkak je ti qiell
që gjoja rastësisht të hapëzova dhe shenjat
e kohës tënde ndoqa,
duke matur dashurinë dhe mohimin
në një segment të shkurtër u ndala brenda teje
humnerë pashë shpirtin tënd
që trembur e përmende.
Oh! Qiell…
Rrugëtim i papajtueshëm errësirave të ndritshme.
Të jetë thua mesazh ëngjëllor
apo iluzionin mashtrues?
Vallë është etja e mishit
në pamje të re tek asimilohet
fundit të heshtjes së akullt
duke ndjerë ardhjen e tij.
Ka çaste qiell
ku besoj
se je era
dhe të lë të më çjerrësh.
ΚΙ ΕΠΕΙΤΑ…
Πώς να προφερθεί με λέξεις μια Μεθυσμένη Αφή όταν στα σώματα οι στιγμές σαν πωλήτριες της ηδονής ξεσπούν απρόσμενες ανάσες…
Κι έπειτα… είναι φορές που η Μοίρα γεμίζει το χρόνο μέσα στην πολιτεία των άγνωστων ανθρώπων… όταν στους καθρέφτες θολώνουν τα είδωλα και πυκνώνει το σκοτάδι, να καλύψει τη γύμνια των Ντελικάτων Εραστών…
Παριζιάνες νύΜφες οι στιγμές σκορπίζουν την Αιωνιότητα… σε κάθε κοιλότητα ξεσπούν οι ανάγκες, γεμίζουν με όνειρα τα ξέπλεκα Μαλλιά, μπερδεύονται
στ’ αγορασμένα υφάσματα τα φλογισμένα βλέμματα και οι Αλήθειες…
Κι έπειτα… καταμεσίς τη νύχτα ένα όνειρο ξυπνάει την ΑΜφιτρίτη, με το θάμβος
στολισμένο στα Μάτια… είναι οι στιγμές που μ’ έπαρση απλώνεται στη σκέψη η εκκωφαντική σιωπή…
Κι έπειτα… φωλιάζουν οι μνήμες κάτω απ’ τα βλέφαρα…
DHE PASTAJ…
Si mund të shprehet me fjalë një Prekje e Dehur kur trupave, momentet si shitëse epshi shpërthejnë papritur në gulçime…
Dhe pastaj… ka raste kur Fati mbush kohën brenda shoqërisë së njerëzve të panjohur… atëhere kur pasqyrave turbullohen imazhet dhe dëndësohet errësira, për të mbuluar lakuriqësinë e Dashnorëve Delikate’… çastet, Mimfa pariziane, shpërndajnë Përjetësinë… në çdo zgavër shpërthejnë nevojat, Flokët e shpupuritur mbushen me ëndrra, hutohen pëlhurave te blera shikimet e zjarrta dhe të Vërtetat…
Dhe pastaj… nga mesi i natës një ëndërr zgjon Amphitritin, me joshjen dekoruar në Sy… janë momentet që me mëndjemadhësi shpërndahet në
mendim heshtja shurdhuese…
Dhe pastaj… kujtimet thurin fole nën qepalla…
ΤIPOTA
Και μια και δυο και πέντε και χίλιες φορές
σε είχα αγαπήσει.
Δεν ήξερα το πρόσωπό σου,
ούτε πως σε λένε, πως σε φωνάζουν.
Μα ερχόμουν κοντά σου
ερχόμουν κοντά σου κι έμενα.
Κι ερχόμουν όλες τις φορές
με την ίδια πάντα όρεξη
μέχρι που σε είδα.
Είδα ένα υπέροχο λατρεμένο τίποτα.
και η ψυχή πάγωσε
δεν είχε μέλη σάρκινα να φορέσει
κι έμεινε άπραγη.
Αναίτια χάθηκε, μα παρέμεινε
σε μια μορφή σε μια σκιά
που στ’ αλήθεια δεν υπάρχει.
ASGJË
Dhe një dhe dy dhe pesë mijë herë
të kisha dashuruar.
Nuk e njihja fytyrën tënde,
as se si të quajnë s’ di, si të thërrasin.
Por vija pranë teje
sillja afër teje edhe mua.
Dhe kam ardhur çdo herë
gjithmonë me të njëjtën dëshirë
deri sa të pashë.
Pashë një bukuri të përsosur hiçi
dhe më ngriu shpirti
nuk kishte copa mishi të vishte
dhe u mardh.
U zhduk, por mbeti
te nje formë, te nje hije
që në të vërtetë nuk ekziston.
ΟΤΙ ΕΧΩ ΝΑ ΠΩ, ΤΟ ΛΕΩ ΣΤΑ ΓΡΑΦΤΑ ΜΟΥ
Σε μακρές περιόδους της σύντομης ζωής,προσπαθώ να συμμαζεύω τις σκέψεις μου που δραπετεύουν αναζητώντας τα οράματα των καλών ωρών, μα βρίσκω πως η ψυχή μου είναι σαν σπίτι εγκαταλειμμένο από τους υπηρέτες…και ως ο ιδιοκτήτης της ψυχής διατρέχω ανήσυχος τους κρύους διαδρόμους, μη
έχοντας κλειδιά άλλων δωματίων που μέσα τους είναι κρυμμένα τα θαύματα και
τα όνειρα τόσων Ταξιδιών και άλλων τόσων Σωμάτων…
Οι εκστάσεις, οι στιγμές που ήξερα και κρατούσα το σύμπαν στο ζεστό μου χέρι
στάθηκαν πολύ μικρές και σπάνιες… όσο σχεδόν τόσο σπάνιες είναι για μένα οι
περίοδοι φυσιολογικών στοχασμών, γιατί συνήθως είμαι αδύναμος, είμαι τρελός
μπροστά στις λέξεις, γι’ αυτό κρύβομαι στον έσω κόσμο μου κάτω από τις μνήμες και τα αποκτημένα πλούτη των χαρισμάτων…
Και πόσο παράδοξο οι καλές ώρες και τα πλούτη των χαρισμάτων να βρίσκονται
στη μοναξιά της γραφής… εκεί βρίσκω το φάρμακο που με φέρνει συχνά στη
φυσιολογική σκέψη,όταν με κατακλύζει, όταν την κατέχω καμιά γήινη ευωδία δεν
φτάνει να την καλύψει… Εκεί μες στην ευφροσύνη της δημιουργίαςεξασκώ το υπέρτατό μου συναίσθημα… και μόλις που μου μένει λίγη διαύγεια και θάρρος να δώσω λογαριασμό στους ανθρώπους για ότι έπραξα και ν’ απολογηθώ σε αυτούς… Μα πάντα σχεδόν έχοντας όλες της περηφάνιες μου ζωντανές, περιφρονώ να δώσω λογαριασμό και ν’ απολογηθώ έχοντας πάντα την απάντηση έτοιμη σαν προκάλυμμα που με προστατεύει…
Ότι έχω να πω το λέω στα γραφτά μου…
ÇFARDO QE ME DUHET TË THEM, E THEM NË SHKRIMET E MIJA
Në periudha të gjata të kësaj jete kaq të shkurtër,përpiqem te përmbledh mendimet e mija që arratisen në kërkim të vizioneve të orëve të mira, por zbuloj se shpirti im është si një shtëpi e braktisur nga shërbëtorët e tij… dhe si pronar i shpirtit përshkroj i shqetësuar korridoret e ftohtë, pa patur çelësat e dhomave të tjera ku brenda tyre janë të fshehura mrekullitë dhe ëndrrat e kaq shumë e shumë Udhëtimeve dhe kaq shumë Qënësi të tjera…
Ekstazat, momentet që i njihja dhe mbaja me to universin në dorën time të nxehtë, qenë shumë të vogla dhe të rralla… pothuajse aq të rralla sa ishin për mua periudhat e reflektimeve normale, sepse përgjithësisht kam dobësi, çmëndem përpara fjalëve, kështu fshihem në botën time poshtë kujtimeve dhe pasurive fituar nga talenti…
Dhe sa e çuditshme që orët e mira dhe pasuritë e talentit, gjënden në vetminë e të shkruarit… Aty gjej kurimin që më shpesh më normalizon mendimin, kur më pushton, kur e posedoj, asnjë aromë tokësore nuk është e mjaftueshme për ta zhdukur…
Atje, midis gëzimit të krijimit, praktikoj madhështinë e ndjenjës time… dhe më mbetet kaq pakëz qartësi dhe guxim, për të dhënë llogari tek njerëzit për gjithshka që bëra dhe të kërkoj falje prej tyre …
Por pothuajse gjithmonë krenar, përçmoj dhënien llogari dhe kërkimin e ndjesës duke patur gjithmonë të gatshme përgjigjen si një
mburojë… Çfardo që duhet të them unë e them në shkrimet e mia.
ΘΑΛΑΣΣΑ ΚΟΚΚΙΝΗ
Θάλασσα κόκκινη
Δυνάμωσε ο καιρός
τα χρόνια δεν μυρίζουν Άνοιξη
και είδα
και άκουσα
και ένιωσα
μπερδεύτηκα και μπέρδεψα
ιστούς και λόγια
και χάρηκα και πόνεσα
και κέρδισα και έχασα
Δυνάμωσε το φως και ούρλιαξα
πάνω σε κάθε κύμα που μ’ έλιωνε
τρυφερά
και τ’ όνειρο ασπρόμαυρο
θρέφει αξίες και δίνεται
σε μοναξιές που αγκαλιάζουν πάντα
πνοές και δάκρυα λησμονημένα
τα πάντα εκεί
σε είδωλο καθρέφτη
ανυπεράσπιστες αρνήσεις
απουσίες, ακατάληπτες αυταπάτες
επερχόμενος δεσμός η λήθη
μέσα σε μια νύχτα όλη κι όλη
θάλασσα κόκκινη
ΓΙΝΑΝΕ ΟΛΑ
DET I KUQ
U egërsua moti
vitet humbën aromën Pranverore
dhe pashë
dhe dëgjova
dhe ndjeva
u hutova dhe u ngatrrova
mes indesh dhe fjalësh
edhe gëzova edhe u lëndova
edhe fitova edhe humba
Shpërtheu drita dhe bërtita
mbi çdo valë që më shpërbënte
butësisht…
Dhe ëndërra bardhë e zi
ushqen vlerat e jepet
vetmive që gjithmonë përqafojnë
shpirtrat dhe lotët e harruar
çdo gjë atje
në imazh pasqyrë
mohime të pa fuqishme
mungesa, iluzione mashtruese
harresa në ikje ose lidhje…
Brenda të një një nate të vetme
det i kuq
U SHNDËRRUAN TË GJITHA
ANTOLOGÍA EN FAVOR DEL PUEBLO PALESTINO Si quieres participar o colaborar con ilustraciones, poemas o traducciones en esta iniciativa altruista, escríbenos. Por Xabier Susperregi* ESPAÑA-País Vasco: “Desde la Biblioteca de las Grandes Naciones”, Organización altruista surgida para promover y difundir las … Continue reading
Don Salvatore Rinaldi presenta il suo ultimo libro http://amerigoiannacone.wordpress.com/ Sarà presentato domenica 23, alle ore 17, a Venafro, Sala San Luigi Orione, Via Pedemontana, l’ultimo libro di Don Salvatore Rinaldi, “Fede e società”(Ed. Eva, Venafro, 2014, pp. 320, € 18,00). Il … Continue reading
Një haik, mik në bjeshkë ( Mbi librin “Haiku i bjeshkëve” të poetit Gjon Neçaj) nga Fatmir Minguli Kish kohë që Milianov Kallupi në të gjallë të tij, më fliste për poetët e qytetit të Tropojës, për Lulzim … Continue reading
FJALA MË E BUKUR
NË DITËN BOTËRORE TË POEZISË
Sot ngrita dolli
Për të vetmën fjalë të bukur
Të shkruar për ty
Në këtë ditë drite
Mbështjellur në secilën ëndërr
Vargut të ngritur në yje
Në njëmijë ngjyra ylberi e dashurie
Të shndërruar në buzëqeshje hëne
Ti fjala më e dashur e mikes
Që rri në shpirt e zemër
Për të vetmin emrin tënd
E ngritë ke muzën e poetit
Në dyluftim djajësh për liri shpirti
Sa e dua këtë ditë pranvere
Shndërrue më je në aromë lulesh
Sa herë më fale nga vdekja
Më bëre shpirt lirie
Pa pranga dashurie udhtoja shekujve
Sebashku në të njëjtën udhë kaloja me fluturat
Ëngjëjt i kisha dëshmitarë të fatit tim
Eh,poezia ime ecën sot si një princeshë rrite
Më vjen pas si shkëndjë dielli ,të shkruaj për lirinë
Kur shpirti shpërthen ,kur shpirti rrëfen
Kur e dëgjon një zë zane mbështjellur në fjalë
E ti ma hedh në varg poeti e në pejsazh piktori
Sot më shumë se kurrë të uroj poezi
Këtë ditë urimi të shndërruar në dolli vere
Sa herë të mbushura e sa gota të thyera
Si vetë kjo botë herë e dashur e ca herë e kotë.
P O E Z I
Sa herë të shkruaj Ty,Pozi
Mbështjell të kam në emrin tim
Secilën plagë ma shëron
Edhe atëherë kur jam buzë vdekjes
Edhe kur qeshi edhe kur qajë
Poezi, je mikja ime
Edhe kur smë flet
Unë të flas
E di ku je
Në cilin vullkan shpërthen
Eh,sa bukur më rri vargut tim
Kur më shpërthen shpirti
Aty më je mbretëreshë
Vetëm e imja,askujt sja falë emrin tënd
As për një jetë a botë të tërë mrekullish
Eh,poezi është edhe emri yt mike
Që me ty ndaj ma të bukurën
Ëndërrat nuk më zhduken kurrë
Nga fjalët e tua si zë zane
Sa bukur më sjellin një botë buzëqeshjes
Fatin e ndajë me ty Tanagra ime
Me mijëra kilometra udhëtime e kujtime
Ti rri si i vetmi varg shqip,e vetmja rreze drite
Ikim bashkë me kujtimet diku ku ti e zë diellin
Nën hijen e fjalëve dhe ëndrrave tua shkruajmë
Për ty poezia ime një mijë e një kujtime.
Eci poezi përkrah lirisë se bashku në një cak
Të pangopur nga dashuria për vargun që më sjell
Dolli vere e jete që më mësove çfarë është dashuria e mikes
Eh,nuk ndalem në asnjë cep bote deri tek yjet të takoj
Se si ndritë si kandil shpirti dhe tek hëna
Si më bëhesh buzëqeshje lumturie, pranverë kujtimesh
Po,me ty poezi u shndërrova në lule pranvere
Në aromë të fisit tim shqip,në të Bukurën e Dheut.
…fis me shimpazen
nga Silvana Berki
… dhe i thurim vargje dhe i përulemi dashurisë,
Ne nuk e duam dashurinë,
Ajo për të cilën ne jetojmë janë paratë.
Zemërohemi me partnerin që nuk është i aftë të na plotësojë egon tonë,
Dhe i vëmë bërrylin,
Harrojmë sa sakrifica u deshën në ato 40vite për të ndërtuar ato që janë,
… dhe vrapojmë mbas një kënaqësie të vogël të cilën e cilësojmë – dashuri,
Një dashuri që nuk ka sakrifikuar asnjë grimë të pagojë faturat familjare,
…që nuk ka qëndruar netëve pagjumë kur Ty të dhimbte koka, shpirti
Pa dhimbë e flakim atë tutje, dhe shajmë e xhindosemi me fatin që nuk eci sipas parashikimeve.
…faji, patjetër është diku tjetër, dhe jo në veten tonë.
Ne nuk e duam dashurinë,
Ne duam paranë,
Ne duam idenë e dashurisë në formën e parasë,
Le të ngrihet një dhe të thotë se u sakrifikua për dashurinë,
Le të deklaroi dikush që e mbrojti atë deri në fund të jetës.
Shndërrohemi në akull kur ndihma që na kërkohet cenon buxhetin tonë, dhe
flasim me të madhe për dashurinë,
Flasim me të madhe për emigracionin
Pse marrim rrugët e shtegëtimit në fole të dreqit sepse
Vetëm ajo na dhuron para, për të cilën jemi gati të vrasim, të digjemi, të shthuremi
Ne jemi ajo lloj specie që nuk njeh dashuri,
Jemi fis me shimpazën,
Po, si shimpaza bëjmë seks me kë të dali përpara;
Nënë, fëmijë, të moshuar apo të rinj,
Hetero apo homo,
… gjithcka pranohet dhe asgjë nuk ka kuptim.
Ne i këndojmë dashurisë pa ja njohur fytyrën,
Ne robërit e saj apo të robëruar prej saj…nga dreqi mbiu Adam Smith që e shndërroi fuqinë e punës me një kartmonedhë që do e helmonte botën nën kupolën e saj?
Që do na kurorëzonte përjetësisht me të.
Ne nuk lëndohemi pse e hodhëm në humnerë babën/nënës e fëmijës sonë, por
na tundet bota nën këmbë kur humbasim paratë.
… dhe i thurim lavdi dashurisë,
Le të ngrihet sikur edhe një dhe të thotë se u sakrifikua për dashurinë,
… sikur edhe një,
Në ditën e poezisë Shtëpia Botuese “ADA” prezanton librin ” Vesë mëngjesi” të Angjelina Xhara – Papalilo, skenariste filmash, përkthyese, publiciste e shkrimtare. Rreth livadhit poetik të autores Angjelina Xhara – Papalilo, në vëllimin «Vesë mëngjesi» nga ILIR BALILI … Continue reading
nga Genta Kaloçi
Në një 4- vjeçar të jetesës sime në qytetin e Tiranës e kthyer nga Anglia, përvoja ime në këtë realitet ka qenë e shumëllojshme. Në periudhën e parë të qëndrimit tim u përballova me problematika të ndryshme, shkelje flagrante të ligjit nga njerëz që përfaqësonit dhe vendosnin ligjin dhe nga ana tjetër një turmë që pranonte gjithçka me shprehjen:- kështu është këtu, do mësohesh, do të të kaloj. Të gjithë më pyesnin përse u ktheva, përse erdha në një vend ku drejtësia shitet e blihet, vendoset nga i forti dhe paguhet vetëm nga i dobti i shoqërisë. Në komunikimet e përditshme nga bashkëqytetar vija re nervozizmin e tyre, që rridhte nga presioni i padrejtësisë së ushtruar prej vitesh ndaj tyre dhe ata të pashpresë të merrnin atë që u takonte. Përpjekjet për punë ishin gjatë gjithë kohës dhe nëpër zyrat e Administratës më prisnin e përcillnin si diçka jashtëtokësore, më kujtohen fjalët e një zv. Drejtori te përgjith policisë i cili në komunikimin që kishim ishte; Këtu rrogat janë rroga administrate shumë të vogla, më mirë është jashtë ose në sektorin privat ndërkoh që profili im ishte për atë sektor, dhe unë që i them për të njëjtën arsye që punoni dhe ju për një rrogë administrate. Fillova punë në sistemin e burgjeve si psikologe ku koncepti i punonjësit social ishte baraz me atë të psikologut. Një situatë e rëndë për të përshkruar gjendjen në sistemin e burgjeve dhe drejtësisë. Me kalimin e kohës fillova të futesha thellë në problematikat e këtij sistemi jo funksional në mënyrën se si funksiononte. Të dënuarit nëpër IEVP të ndryshme në bisedat që bëja me ta duke ngritur dhe fituar besimin dita ditës më tregonin, rrëfenin për pagesat e ndryshme ndaj drejtorave të ndryshëm dhe ndaj gjyqtarëve. Skema e funksionimit të këtij mashtrimi korrupsioni funksiononte në këtë mënyrë. 1.Drejtorët e IEVP të ndryshme nëpërmjet ndërmjetësve që janë shefi juridik dhe ai i sektorit social në disa raste merrnin pagesat në euro nga familjarët e të dënuarve për lejet e veçanta dhe vlerësimet pozitive për gjykatë. Punonjësit social dhe psikologu ishte thjesht një rutinë ku nuk duhej të kalonte cakun e pyetjeve si je si kalon dhe msksimumi të pinin një çokollatë ose kafe të makinerive të vendosura në ambjentet e brendshme. Nëse mbaje një të dënuar më shumë se disa sekonda në një ambjent të monitoruar me kamera dhe nën vëzhgimin e policit të tërhiqej vëmendja për mungesë profesionalizmi dhe etike. Presioni psikologjik ushtrohej nga policët, nga shefi dhe nga drejtori. Ku qëndronte qëllimi i kësaj sjelljeje, të dënuarit nuk duhej të ishin të qetë, duhej ti mbaje në një presion të vazhdueshëm nga të gjithë nënpunësit që të krijoheshin konflikte midis tyre, të jepeshin masa dënimi të cilat në vazhdim mund të fshiheshin ose të bëhej një tolerancë me këmbim leku. Dosjet psikosociale janë një kosto e madhe për ne pasu nuk bëjn asnjë funksion përveç se shënime copy paste nga personeli pasi nuk të lejohet ti takosh dhe kur i takon polici i sillet psikologut më keq se tëi dënuarit. Gjithashtu ajo që të bën përshtypje është kur vetë të dënuarit pasi krijojn një lloj “besimi” profesional nga ana e psikologut ndjehen të lirshëm të shënojn numrin e celularit të tyre dhe kur pyet kolegët se çbëhet në raste të tilla përgjigja është shumë domethënëse; “Mos u ngatërro, mos fol dhe gjithçka do jetë mirë, do kaloj, akoma më ofenduese të këshillojn tu qëndrosh larg, ndërkoh që policia kalon celularë të modeleve të fundit me çmimin përkatës.” Presioni nga policia për të mos folur me të dënuarit të lë të dyshosh në dy elementë, nëse vërtet bëjnë punën e tyre të sigurisë duhet të më lejojn dhe ne të kryejm atë funksion për të cilën paguhemi duke na dhënë siguri, por nëse presioni i vazhdueshëm ndaj tl dënuarve është i justifikuar ofendimet, presionet nëpër korridoret e IEVP janë të padobishme për asnjë palë, tregon një personel të paaftë, të pa trajnuar, sepse trajnimet janë vetëm për të mbushur dosjet, formale por nuk u jepet rëndësia e duhur. Dhe së dyti do doja të kapja dhe pjesën e gjyqtarëve të cilët janë të pafajshëm deri sa të vërtetohet pafajësia e tyre. Skema me uljet e dënimit tremujore është një tjetër skemë fitimprurëse për gjyqtarët në vite me radhë, të cilët përfitojn nga personat që vuajnë dënimin e tyre në IEVP të ndryshme të vendit. I dënuari është një burim të ardhurash që nga momenti që arrestohet, e mjelin para për ti ulur dënimin, për shkallën e sigurisë, për transferim arsye të ndryshme personale familjare, për lejet, për celularë, për pije, drogë, për uljet e dënimit, për fshirjen e masave disiplinore(kjo bëhet për të pasur vlerësim pozitiv në gjykatë për uljet e dënimit). I gjithë ky zinxhir i një rrethi viçioz që nëse je në sistem ke vetëm dy zgjidhje dhe rrugë, ose bëj sikur ske shqisat e shikimit dhe dëgjimit ose përfito sa më shumë sipas profilit, hapësirës mundësive, përndryshe je “armik i sistemit” siç ishin fjalët e njërit ngs drejtuesve të SHKB në Min e Drejtësisë me siguri ka lexuar dramën e Ibsen, Armiku i Popullit. Shumë probleme janë identifikuar gjatë kohës që unë kam qenë në sistemin e burgjeve, arroganca e policisë ndaj sektorit social, dhe futja e celularëve nga vetë shefat e policisë sepse të vetmit që futen në shumicën e rasteve pa u kontrolluar imtësisht, siç veprohet me nënpunësit civil. Diskriminim i të dënuarve nga ana e policisë në IEVP vip-at dhe ata që futen në burg për vjedhje pusetash që përfitojn nga qëndrimi ushqimin dhe një strehë për të futur kokën. Sinqerisht flitet e përflitet për korrupsion dhe për të pastër në një sistem ku të gjithë janë të lyer, ata që i marrin ata që bëjn sikur nuk shohin në sajë të një shifre ose shkëmbim shërbini dhe ata që vërtet janë heronjtë e heshtur të kësaj katrahure që na ka lënë politika e viteve të fundit të një demokracie të stilit Albanistanez, ku leku dhe pushka i zgjidh problemin. Dhe çuditërisht kemi nga ana tjetër ironinë e fatit, paradoksin shqiptar bjë opozitë që qahet për krimin dhe për nënpunësit që janë larguar me dosje të qendisura për në prokurori. Opozita e sotme si për çudi mbron nënpunësit e vetë brenda hapësirave kushtetuese që i jrp ligji i nënpunësit civil, shumë zhurm për asgjë pasi asnjë nuk është larguar nga puna pa u shoqëruar me dosjen që përmban shkelje administrative dhe juridike. Ligji është për të mbrojtur si nënpunësin abuziv dhe atë që është që mund të jetë i pa kompromentuar në punën e tij. Asnjë nënpunës në asnjë sistem nuk ka pse të ketë frikë nga ligji nëse nuk ka arsye për të patur, nëse vërtet ka dosje personale që plotëson kriteret e duhura dhe të kërkuara nga ligji për pozicionin përkatës nuk ka nevojën e opozitës për tu mbrojtur, nëse nuk ka shkelje flagrante me ligjin për kompetencat dhe detyrat për të cilën është caktuar atëherë mbështetja është një flluskë sapuni nga ana e mazhorancës së djeshme dhe opozitës së sotme. Nëse një shoqëri do të mbylli plagët e së djeshmes duhet të zgjidhi përfundimisht problemi me drejtësinë. Reformat në drejtësi janë A e një shoqërie pa të nuk mund të vendosësh kornizat e duhura për një shoqëri të civilizuar dhe ku fjala të jetë mjeti dhe arma e komunukimit dhe zgjidhjes së konflikteve të ndryshme. Uroj që të jetë fillimi i mbarë i një katërvjeçari ku gjyqtari ti shërbej ligjit dhe jo ligji gjyqtarit.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΑΡΒΑΡΗΓΟΣ Dimitris Varvarigos http://www.dvarvarigos.gr/ http://dimitrisbarbarh.blogspot.gr/ Dimitris Varvarigos, ka lindur në Athinë. Është diplomuar për literaturë pranë shkollës angleze “Awarded by the Writing School”. Shkruan seriale televizive dhe gjithashtu ka realizuar katër pjesë teatrale, me grupin “Diodë”. Ka shkruar pesë libra … Continue reading
Mihallaq Qilleri: Shoqëria shqiptare do vijojë të zvarritet edhe ca kohë në pluhur! Shkrimtari Mihallaq Qilleri është një nga figurat më të mirënjohura e të talentuara të letërsisë shqipe, me një ndikim të jashtëzakonshëm në gjeneratën e tij. … Continue reading
Shqipëria është biografia jonë Ibrahim Kadriut E përjetshme Shqipëri Mi vë foljet në zgjedhim Të principit të jetës Me rregulla të gramatikës Me ngjyra bardhezi nga Musa Jupolli Ibrahim Kadriu, një krijues më së miri … Continue reading
Rossana Condoleo Eclectic Forward Thinker, International Writer, Author, and a Life-Coach dedicated to Helping People live a Happy and more Fulfilled Life. FOR SINGLE PARENTS: A Guide on Happiness and Love by Rossana Condoleo … Continue reading
FEJA DHE SHOQËRIA SOT nga Ukshin Morina Duke marrë shkas nga denancimi i medjas për grupet Muxhahedine të cilëtorganizonin veprimtari kriminale duke i shfrytwzuar edhe fëmijwt në Tiranë për ti bërë më pas viktima të … Continue reading
Poems by Teresinka Pereira Teresinka Pereira HEART If your heart is made of iron, good for you. Mine is made of flesh and bleeds every day. … Continue reading
Për 10 vjet me radhë në Filadelfia qëndron e hapur Shkolla Shqipe “Gjuha Jonë”
Nga Llazar Vero
NJË DITË NË SHKOLLËN SHQIPE ” GJUHA JONË
Gjithmonë më ka emocionuar fillimi i një ditë mësimi në Shkollën Shqipe “Gjuha Jonë” në Filadelfia. Janë të njëjtat emocione si atëhere më 7 Mars të vitit 2004, në ditën e parë të jetes së shkollës tonë. Ishte një ditë me diell. Vërtetë prag pranvere.
Nuk ka gjë më të bukur, më të gëzuar se sa kur sheh nxitimin e prindërve për të arritur në kohë mësimin, apo kur vë re disa nëna të reja që kanë “luftuar” me fëmijën që ndjek klasën e parë, për ta bërë gati sa më shpejtë, dhe prindërit e përkushtuar që vinin nga një orë larg udhëtimi me makinë si Eftiqi Hashafi, apo Mexhit Kobaci, apo Lumni dhe Sahadete Shurdhiqi që sjellin çdo të dielë në shkollë të dy vajzat e tyre. Të imponojnë me të vërtetë respekt. Ata janë edhe sfida e madhe e atyre prindërve që ndonëse shkollën e kanë tek dera e shtëpisë, nuk e bejnë atë sakrificë për fëmijët e tyre, për të afërmit e tyre, për gjuhën shqipe – dashurinë tonë të madhe, detyrimin tonë të shënjtë ndaj Atdheut.
Janë të bukura dhe të paharruara pritjet e fëmijëve në hyrje të Qëndrës Kulturore të Shoqatës “Bijtë e Shqipes” çdo të dielë. Atje do të shikosh sekretarin “veteran” të shoqatës, Vlashi Filin, kryetarin aktual të saj Sadik Elshanin, dhe sipas rradhës së shërbimit, anëtarët e tjerë të kryesisë si Llazar Veron, Ivzi Cipurin, Dritan Matrakun, Bujar Gjokën, Tajar Domin etj. Miqësor me prindërit dhe fëmijët ata do t’i gjesh aty tek dera e Qëndrës gjatë gjithë vitit shkollor. Tashmë fëmijët kanë ardhur, janë grumbulluar tek salla e madhe e veprimtarive . Mbrapa tyre qëndrojnë prindërit. Vjenë një çast solemn. Do të këndohet Himni Kombtar i Shqipërisë. Dhe ato fytyra fëmijësh bëhen papritmas serioze. Këndojnë Himnin e Atdheut të prindërve, gjyshërve, të të gjithë të dashurve të tyre. Bashkë me ta këndojnë edhe prindërit. Pastaj mesueset Rajmonda Bardhi, Irini Zenelaj, Kozare Doko dhe Adelina Ramizi , marrin fëmijët në klasat e tyre. Fillon një ditë e re mësimi për gjuhën shqipe.
Në pushimin e orës së parë fëmijëve u jepen diçka për të ngrëne apo pirë ndonjë gotë lëng frutash etj. Tashmë në këtë shërbim përvec antarëve të Kryesisë së Shoqatës, ndihmojnë edhe studentët shqiptarë të shkollave të mesme, që kryejnë shërbimin në komunitet, që ua kërkon shkolla. Veç të tjerave kjo është edhe një rrugë e mirë që ata të njohin jetën e shoqatës dhe të komunitetit.
Në jetën e shkollës kjo është ditë e zakonshme, por në jetën e saj ka edhe shumë ditë të bukura si organizimi i festave tradicionale të Shqipërisë dhe Amerikës, pregatitjet për festivalin e këngës për fëmijë, mbyllja e vitit shkollor etj. Kësaj të fundit shoqata i kushton më shumë kujdes. Për këtë ditë të gjithë fëmijët sipas klasave nën drejtimin e mësueseve përgatitin koncertin e funvitit shkollor. Këndojnë e recitojnë fëmijët, që shpesh kur filluan shkollën nuk dinin të shkruanin dhe të lexonin apo edhe të flisnin rrjedhshëm shqip. Pastaj i vjen rradha ndarjes së dëftesave që është me të vërtetë emocionuese për të gjithë. Fëmijët para se të marrin dëftesën ulen në gjunjë para flamurit kombëtar shqiptar, që e mban një nxënës më i rritur, e puthin dhe e venë atë në ball duke thënë fjalët; ” Të falem o flamuri ynë!”. Përsëri këngë e recitime mes zërave të gëzuar të fëmijevë. Vërtetë ky është shpërblimi më i madh për drejtuesit e shoqatës. Vetë shoqata ka fituar më shumë emër dhe nder nga shkolla, jo vetëm në Filadelfia, por edhe më gjërë.
Në ditën e parë të pranverës, në ditën e lindjes së tij, Shtepia Botuese “ADA” i jep si dhuratë Ded Nikoll Lucës librin e tij poetik “A ka jetë në tokë”? PARATHËNIE Të gjithë e dimë, … Continue reading
Këto janë vargjet në vend të parathënies në librin “Liria ëndërr e madhe ” të autorit Xhemal Gora që Shtëpia Botuese “ADA” përcjell për lexuesit e saj. Historinë e Shqipërisë e bëjnë vetë shqiptarët, ashtu si … Continue reading
Parathënie e vëllimit me poezi “Ditet e javës së emigrantes ” të poetes emigrante Teuta Sadiku. (Botimet ADA)
Unë kurrë nuk jam takuar në gjysëmshekullin e dashurisë sime me poezinë, me një poete, me një njeri, me një grua, me një nënë, me një femër, me një emigrante si poetja Teuta SADIKU. Të gjitha ndijimet dhe superlativat e mësipërme mbajnë një emër dhe mbiemër, një identitet: emrin e saj kumbues, çprej shekujsh: Teuta. Një poete me një univers fjale poetike dhe metaforash.
Ajo dhe poezia e saj janë tronditëse. Ajo është e butë dhe e kthjellët si ajri; me një dritë të zbehtë, por edhe të fortë, rrezatuese, si ato të hënës kur ndizet si një zemër njeriu në mes të qiellit pa fund. Ka zgjedhur gjuhën e saj, sytë e saj të mendjes dhe të zemrës; gjymtyrët e saj të arsyes dhe të mendimit; të pasionit të heshtur dhe të emocionit të pastër njerëzor, për t’u përshëndetur me njerëzit që njeh dhe me ata, që kurrë s’I ka takuar. Por, ajo i ndesh dita ditës nëpër rrugët e qytetit ku u lind ne Gjirokastren e argjend’te si dhe nëpër rrugët e qytetit ku jeton dhe punon, me një status të pazakontë: atë të emigrantes, ne vendin fqinj – Greqi. Dhe, për t’u rrëfyer sa më hapur, sa më pastër, për të qenë sa më e besueshme, sa më miqësore, ajo ka zgjedhur një titull krejt të veçantë dhe tepër përfaqsues për librin e saj: “Ditët e javës”.
Teuta Sadiku
Vëllimi me poezi, si sinonim i autores ne fjale, përmban dhe përbën në vetvete një temë pak të rrahur në poezinë shqipe. Aq më tepër tematiken e jetes së femrës emigrante. Gjithë vëllimi është ndërtuar si një ditar i poetes larg vendit te saj. Si nje ditar i jetës, mendimit filozofik dhe ndjenjave e përjetimeve të saj .
Vëllimi me poezi “Ditet e javes” është një rëfim artistik krejt origjinal. Aty gërshetohen e rrëfehen e kaluara dhe e ardhmja e qytetares Teuta Sadiku, nëpërmjet të sotmes. Por edhe dhimbja dhe shpresa, ironia dhe e vërteta aktuale.
Mërgimi i parë me sytë e gruas emigrante është edhe plagë, edhe një zgjidhje. Aty bashkejetojne shpresa dhe dhimbja. Meregimi është një realitet sa tragjik aq edhe një njohje e vetvetes.
Koha dhe hapësira shtrihen e ndërthuren mes njera tjetrës. Është bota e mergimtares pa kufij kohorë e vendorë; është jeta e saj atje dhe këtu, dalë herë nga baladat e herë nga këngët e kurbetit. Por poezia e Teutes eshte edhe nje rrëfim artisk i realitetit modern.
Gruaja emigrante rend mes rrugëve, mes qytet-shteteve, në ishujt e botës dhe të vetvetes, mes metaforave, ironisë, përbuzjeve, dhimbjeve dhe vuajtjeve. Ajo e njeh shume mire tashme gjeografine e qytetit te huaj ku jeton dhe punon. Ajo takon njerez kurre te njohur me pare. Flet me nje gjuhe tjeter me ta dhe shpreh, permes punes, poezise dhe karakterit te saj, identitetin e saj, identitetin e qytetit dhe vendit nga vjen. Biseda e dhimbshme me Atin e vet, me vëllanë e saj te lashte Konstandinin; fshesa, kova dhe pluhuri, qyteti dhe shteti, rrëfehen, ndahen e coptohen, gërshetohen ditëve të javës te mergimtares Teuta Sadiku.
Janë jo shumë, vetëm 52 poezi që i ngjajnë, ashtu si fëmijët, nënës së tyre. Teuta është si ato nëna që, pasi kanë mbaruar nxitimthi dhe me një frymë punët e para të mëngjesit në shtëpizën e ngrohtë, nisen me nxitim të marin autobusin e linjës, trenin elektrik a tramvajin, për të mbërritur në punë në orar. Teuta është si ato gra dhe ato nëna, që venë në lëvizje të gjitha gjymtyrët e trupit, të gjithë muskujt e duarve, krahëve, të këmbëve, të gjoksit, të qafës, pse jo edhe vetë kokën, për t’ua lënë peng punëve të zakonshme tek punëdhënësit të njohur e të panjohur. Që shpesh, trupin e vogël të Teutës, duart e vogla dhe punën e saj, sytë plot dritë, mendjen e zgjuar, durimin dhe lulëzimin e vullnetit, ja shpërblejnë me një grusht eurosh, sa për të mbijetuar. Që ajo të rikthehet sërish nesër aty, në krye të punëve; në krye të lodhjes e djersitjes, që bëhet det në fund të ditës, të javës, të muajit, të vitit.
Dhe 7 ditët e javës, bëjnë biografinë sublime të njeriut; bëjnë portretin e emigrantes të çdo gjuhe, të çdo kombi e çdo shteti.
Nwe vellimin “Ditet e javes” e hëna eshte metaforike. Oh, çfarë e martë nursëze; e mërkura e huaj, që godet pa mëshirë mbi truall të zemrës; e enjtja e dhimbshme e letërkëmbimit me Atin dhe Mëmën e saj, e premtja me 7 shpirtrat e pavdekshme të saj; e shtuna me heshtjet gjithë plagë dhe e diela e rraskapitur, që lodhjen e javës nuk e heq dot qafe.Të shtatë ditët maramendëse; njera më e veçantë, më e dhimbshme, më shpresdhënëse se tjetra. Të gjitha, të gjitha ditët e javes mbajnë të njëjtin emër: emrin e emigrantes. Edhe ditët janë emigrante. Dashuria po ashtu. Çdo gjë është emigrante. Edhe dhimbja, edhe jeta, te gjitha sebashku, plotësojnë hartën e qytetit dhe të rrugëve që ajo përshkon nga mëngjesi, deri vonë në mbrëmje, gjithnjë pranë punëve të ditës, gjithnjë pranë mbiekzistencës, pothuajse fare pranë vdekjes dhe jetës.
Ajo ka zgjedhur të jetë në jetë vazhdimi i Shqipërisë së konvertuar në mbi një milion pjesëza të vogla në një vend fqinj, si Greqia. Ku bukës I thonë “bukia” dhe poezia është bukia e saj e brendëshme, një kafshatë që buron nga shpirti i një gruaje, që çmon dhe vlerëson lirinë e saj; punën, dashurinë, lindjen, vdekjen, dhimbjen, zgjimin, mëngjesin, mesditën, muzgun dhe mbrëmjen. Ti lexues dhe udhetar, i njohur dhe i panjohjur me poeten. Veshtro ne çanten e dites se mergimtares dhe do gjesh aty krëhërin e gruas, pasqyrën e vogël, telefonin që qëndron mbyllur, derisa të vijë ora e mbarimit të punës; biletat e autobusit, adresen e kafenesë ku ajo takon miqtë dhe mikeshat, poetët që bëhen bashkë, për ta dashur më shumë vendlindjen dhe Shqipërinë.
Miq! Le ta pagëzojmë së bashku librin e poetes brilante Teuta Sadiku! Fëmijën e saj të bukur, të shëndetshëm, me sy të kaltër si të dy deteve tona; me trup lastar, si trupi i atdheut tonë; me gjymtyrë të bëshme, si gjymtyrët e punës dhe me shpirt e zemër të bardhë, si shpirti dhe zemra e emigrantes dhe dashurive të saj të mëdha. Poezi elegante, e bukur dhe e dhimbshme. Metafora befasuese, mbi struktura të thjeshta fjalësh tingëlluese, deri në rrënjë të gjymtyrëvë dhe shqisave të prekshme të trupit të bukur të Nënës, që vuan, me kujton Ricosin e madh me “Mëhallat e Botës”. Të vizatosh ditën me dhimbjen dhe porosinë e një gruaje, do të thotë të vizatosh brenda qiellit tënd dashuritë njerezore dhe paqen, portën e shtëpisë së vjetër dhe fytyrën e nënës së dhembshur. Dhe të gjitha meraqet e ditës së madhe të bashkimit, spërkatur me bojën e munguar të letrave të një Karte fantazëm, qe ndryshe quhet Leja e Qendrimit.
Pas ketyre shenimeve te hedhura shpejt e shpejt, do te doja t’ju uroja me gjithe zemer lexim të këndshëm, të gjithëve! Urojeni dhe bekojeni poezine e Teutes dhe vellimin e saj te ri “Ditet e javes”.
Duke lexuar romanin “Bimorja” të autorit Anton Nikë Berisha. nga Erjon Muça E vërteta e thellë, për të bërë gjithçka, për të shkruar, për të pikturuar, qëndron tek thjeshtësia. Jeta është e thellë sepse … Continue reading
Poezi nga Alma Begaj TRIPT NË NJËZETË E KATËR ORË *** AGU Dritat nuk janë fikur endè në rrugët e qytetit tim, agimi ka kohë që ka shtrirë veten, e kudo ndihet … Continue reading
Midis subjektit dhe stilit rrëfimtar ( Shënime kritike për librin me novela “ Gruaja me të zeza” e autorit Him Koça ) Him Koca Ka lindur më 26 Janar 1979, Kërcovë, Maqedoni Profesioni – Gazetar Puna – Këshilltar për kulturë pranë Kuvendit komunal të qytetit të Kërcovës Libra të botuar –“ Gruaja me të Zeza” – Novela Aktivitete kulturore … Continue reading
POEZI NGA EVA KACANJA “Të kundërtat e bëjnë njeriun të fortë, dallgët dhe përplasjet brenda shpirtit të tij i japin emocion. Njeriu o bindet o rebelon. Bindja është e urtë por të lë në hije. Rebelimi … Continue reading
nga Brahim Avdyli
Tërë veshja kombëtare e shqiptarëve, që na e paraqet religjionin monoteist të pellazgëve, ajo simbolizohet me Krijuesin e plotfuqishëm apo me Zotin e Madh, Perëndinë, apo siç na thotë me plotë gojën, Prof. Spiro Konda, filologu i njohur shqiptar, i diplomuar në Universitetin e Athinës, në veprën e pamohueshme, “Shqiptarët dhe problemi pellazgjik”,1 D`heusi, që është Zeusi, pra Zoti.
Emri Zeus vjen nga emri Deus, d.m.th. nga pellazgjishtja, DE, në trajtën dhe kuptimin mashkullor- DH-E2. Zatën, trajta e emrit “Zeus” është një trajtë e mëvonshme dhe gradualisht do të bëhet “greke”. Këtë do ta shohim më vonë.
Fjala dea është një fjalë korrelative, sepse pranë mëmës duhet të jetë krijuesi i përbashkët. Në të njëjtën mënyrë u krijua pranë saj edhe trajta mashkullore “de-u”, në kuptimin e dheut si “at”. Pra, “de-a” (d.m.th. dheu) është nënë i të gjithave dhe “de-u” është ati i të gjithave3. Dheu është jo vetëm “krijonjësi”, por është edhe “nënë që ushqen”, që i mbanë në jetë të gjithë ata dhe ato që i krijon.4 Sipas kësaj, ZOTI është burim i jetës dhe lumturisë përgjithësisht në jetë, i cili më vonë kjo gjë themelore dhe kryesore e simbolike e atyre që jetojnë identifikohet me DIELLIN, te Ilirët, deri në Egjipt dhe në gjithë Evropën.
Thuhet se kemi ardhur në tokë nga ylli SIRIUS (dhe do ta tregojmë më vonë) dhe nga ky besim pellazgë “perëndia” është UNIVERSI dhe krijimi i botës është duke fluturuar apo duke sjellë vërdallë nga KAOSI. Në tregimet e vjetra pellazge e nxjerrin edhe prej VEZËS KOZMIKE, dhe kozmosi e ka prejardhjen e njëjtë sikur kaosi, prej pellazgjishtes së vjetër, që do të gjurmohet.
Feja dhe besimi pellazg, më mirë të themi religjioni i vjetër i pellazgëve, pra feja e tyre origjinale, që më parë ka qenë pagane, thotë se prej vezës kozmike apo vezës së botës me të gjitha çka ka në vetvete doli KRIJUESI me FLATRA, që janë krahët apo flatrat e perëndisë dhe kjo simbolizohet edhe sot te shqiptarët, te veshja tradicionale dhe e vjetër, që prej fillimit të botës, ku KRIHËT e GUNËS nuk vishen, por përthekohen apo lidhen pas shpine.5
|
|
|
Paraardhësit e shqiptarëve të sotëm, gjyshërit tanë të vjetër, pellazgët, kanë qenë shumë më të zgjuar, por, në fakt, dituria e tyre nuk ka qenë sikur janë sot religjionet. Mund të themi se atëherë ka ekzistuar “dionia”, shkenca e të parëve tanë, dhe ka qenë shumë e koduar me gjeste, simbole, mitologji e tregime të vjetra, që ndonjë tregim ka rrjedhë deri sot. Njëra ndër to është tregimi popullor për Venusin, që duket para mëngjesit sikur një yll dhe është më afër me ditën. Këtij ylli i kanë thënë “afërditë” apo “afrodita”, që grekët e pastajmë kanë bërë përpjekje për ta përvetësuar me “aphrodite” dhe kjo nuk e ka ndryshuar apo ndërruar kuptimin që e mbanë ajo. “Afër-dita” është mirëfilli shqip, sepse ajo e numëron kohën e rrjedhjes së natës rreth mëngjesit.6
Le të përsëritim edhe njëherë se atëherë mbi ne, nipërit e pellazgëve të ditur, nuk ka qenë “i zgjuar” terri otoman, me pesëqind vjet robëri, shtypje, gjenocid, shkatërrim, etj. që i ngjanë territ të një nate të zezë-sterrë, e cila na ka rrethuar në të gjitha anët me shekuj të gjatë e ka bërë përpjekje për të na zhdukë çdo gjë nga truri e koka e jonë ose të na e presë kokën e të shkojmë në botën tjetër. Kështu, nën lemerinë e vdekjes jemi mësuar “të zgjohemi jerm” në mes të natës dhe të përrallisim kodin e mbjellë me dhunë, se jemi “turk, elhamdulillah”.
Dita dhe nata rrjedhin në qark. Tani, nuk jemi në natë. Jemi në ditë. Shohim gjithçka që ka shpëtuar pas errësirave, natës e stuhive të mëdha mijëvjeçare, nëpër të cilat mezi kemi mbetur gjallës, me humbje po ashtu të mëdha. Stuhitë e tyre, tani, sikur kanë pushuar. Tërë ajo që ka shpëtuar nga këta mijëvjeçarë rreth e rrotull nesh pa humbur tërësisht kombi shqiptar, po përpiqemi të mbledhim në një mozaik për identitetin tonë. Dhe, njëra prej tyre që duhet “të bashkohet” në këtë mozaik të identitetit tonë, është veshja popullore, tradita, vetitë, tregimet, të folurat e burrave, anekdotat, ritualet martesore, të lindjes e të vdekjes, etj. që nuk na i kanë zhdukur tërësisht mijëvjeçarët.
Ritualet martesore bashkohen në këtë mozaik. Populli ynë thotë se nusja për t`u bërë e pjellshme, për të bërë fëmijë e djem, trashëgimtarë e luftëtare, sepse këta i dëshironte shqiptari, bir i ilirëve, nip i pellazgëve, brez pas brezi nëpër luftërat mijëvjeçare, për të vdekur për liri, për komb, për atdhé, jo për fé, duhet të ulej në një plis të bardhë dhe një tjetër ta vendoste në kokë. Domethënia e kësaj është se nusja e jonë sillte jetë, dritë e gjallërim; pra do të lindte djel, djal (djalë=diell), të cilët shqiptari i kishte nevojë sa “dritën e Diellit”, ndonëse kjo gjë ishte me dhembje të madhe, me shpirt, sa nuk mund të matet. Për këtë arsye bënte “dasmë” kur martohej shqiptari, sepse gruaja që vinte në një shtëpi sillte gëzim, lumturi dhe përtëritje, pra vazhdimin e brezit të luftimit e të mbetjes gjallë, sepse gruaja ishte në shtëpi, ndërsa burri përpallej me jetën e vdekjen.
Kur Krijuesi i gjithëfuqishëm doli i pari në botë, ai kishte krahë shqiponje të mëdhenj dhe kishte “fluturuar” për të krijuar universin.7 Nuset njërin anë të ballit e pikturonin një gjeth dushku, që është gjethi i dushkut të drurit të Zotit, pra shenja e Zeusit. Nusja e ka traditë që kur të futet në shtëpi të dhëndrit, duhet të ulet në një plis të bardhë (pra, të kthyer mbrapsht) dhe një tjetër plis të bardhë ta vendosë në kokë; pastaj ngrihet në këmbë duke lëvizur me duar dhe njëra nga ato figura që i bën është shqiponja dykrenore, që ka prejardhje e hershme të pellazgëve prej fluturimit të krijuesit për të krijuar universin. Lëvizjet që i bën nusja atëbotë kur ngrihet në këmbë quhen “TEMENA”, pra “te menja”, “te mendja”, “te kujtesa”, që është një lloj ceremonie apo rituali për të rikujtuar fillimin e çdo gjëje në jetë.8
Plisi i bardhë (Qeleshja apo Qylafi) është gjysma e vezës kozmike, nga e cila doli krijuesi i plotfuqishëm, që e krijoi Botën dhe gjithçka që ka ajo në vetvete. Sipas mitologjisë, ai krijoi kohën dhe gjëra të tjera.
|
|
Mëngët e gunës që lidhen pas shpinës janë flatrat e krijuesit të plotfuqishëm, pasi që, si thuhet, “ai fluturonte për të krijuar botën”. Në të vërtetë, kjo gjë ishte besimi monoteist i pellazgëve dhe prej burimit të tyre i vodhën, i kopjuan, i shtrembëruan pa ndërprerë, popujt dhe fétë e ndryshme të njerëzimit, duke i dhënë këto gjëra të vjedhura dhe të korruptuara në pafundësi, sikurse janë të tyre. Edhe ata besonin më në fund “në një zot të plotfuqishëm”, por zotat greke nuk kanë qenë perëndi, por Zota, Zoja, sundues, mbretër, heronj, shenjtore, qe kanë jetuar si njerëzit.9 Këtë duhet ta shohim, sepse ata i kanë korruptuar pikë së pari figurat e tyre për Zotin e Madh dhe të gjitha gjërat e marra kështu prej pellazgëve, që nuk dëshironin të gënjejnë si grekët dhe as të punonin për lavde. Bota dhe Evropa i merr “grekët” si “themeluesit” e saj, pa i shkuar nëpër mend ta shqyrtojnë vërtetësinë e këtyre gjërave a janë me të vërtetë “greke” apo janë marrë diku tjetër. Kur ti shqyrtojnë shkencërisht këto gjëra mbi themelin e vetë botës, atëherë do të gjejnë se kush janë bartësit e krijimit të botës. Padyshim, pra pellazgët, gjyshërit e shqiptarëve të sotëm, jo grekët, që udhëtuan në të tri kontinentet, si p.sh. në Azi, në Afrikë dhe në Evropë, janë krijuesit dhe bartësit e këtij themelimi të botës dhe të kulturës së parë.
Ne do të flasim prapë dhe do t`a shohim edhe këtë çështje. Në radhë të parë po i kthehemi Dodonës të Perikli Ikonomit. Aty na ka mbetur çështja.
Perikli Ikonomi thotë se Sulova e Skraparit është Sella e Dodonës, vendi i qytetit të parë pellazg, në shkëmb, në gurë. Emri i parë i qytetit ka qenë Sul. Nga kjo rrjedhë emri i vendeve të Sulëve, që quhet Sulova, pra vendi i tyre.10 Sellët e vjetër sipas greqishtes janë sulët, suljotët dhe janë edhe sot një nga fiset shqiptare të jugut të Shqipërisë. Këtë vend e ka prirë Sellena, që ka qenë udhëheqëse e tyre dhe është bërë perëndeshë e pellazgëve të vjetër.
Perikli Ikonomi, sipas të njëjtit shkrim të Vepror Hasanit te Devolli Net, thotë se këtë prapashtesë të emrit “Sulova”, me “ova” e ka marrë më vonë nga turqit, që do të thotë vendi i Selejve, apo i Sulejve, apo i Suliotëve.11 Selejve, do të thotë se janë “banorët e qytetit të Selenës (Sellenës)”; ndërsa Suliotë janë banorët e Sulës, pra Sul, ata që i nderojnë Otët, zotrat e parë (krahaso emrin Zot=Got=Ot), brezit të themeluesve të tyre, prej shkëmbit, në “qytetin” Sul.
Ndërrimi i shkronjës “l” dhe “ll” apo anasjelltas ka fituar një nuancë relative nga regjioni apo popullata që ka jetuar atje dhe nga gjuhët që rishqyrtojnë. Ndërsa vendbanimi “qytet” do të thotë sipas Fjalorit të Gjuhës Shqipe së Sotme Shqipe, se është fjala për një qendër të denjë banimi, të lashtë, me grumbull shtëpish banimi, ku banorët e tij merren me një veprimtari të caktuar.12
Në të kaluarën ka qenë edhe një vend banimi i mbledhur brenda mureve të një kështjelle të lashtë, sot të rrënuara. Ndërsa, Mehmet Elezi, në “Fjalorin…” e tij na e jep shpjegimin plotësues se kështjella ka qenë kuptimi i vjetër i fjalës.13 Për këtë arsye thuhet kështu për qytetin e parë apo kështjellën e Dodonës.
Fshati i vjetër që ndodhet pranë Tomorit e në anën e veriore të tij, dhe i ka të gjitha të dhënat për ekzistencën e një qyteti të vjetër, siç thotë Vepror Hasani. Pranë tij ndodhet mali Gorica, ku gjendet kështjella e vjetër dhe në atë vend ka ekzistuar një faltore tepër e vjetër. Sot është e pamundësuar të shosh në atë kështjellë, sepse një urë që shërbente si kalim për atje, prej shekujsh e vitesh është gremisur dhe vendi mbetet i thepisur. Aty gjendet një shkëmb me shumë dhoma në brendësi të tij dhe me një rrugë të nëndheshme, që nuk dihet ku të dërgon. Në këtë vend ekziston një burim i thellë dhe ky është në të vërtetë qyteti Sella i Dodonës, ndërsa qyteti Dodona, më vonë, mund të mbetet që të jetë Qyteza, që ndodhet pranë me Sulovën. Aty ndodhet një kështjellë e vjetër me gurë të rrethuar e të mëdhenj si arkat. Pra, atje duhet të bëhen gjurmimet e shumta arkeologjike dhe mund ta dëshmojmë këtë çështje. Shqipëria nuk ka pasur kushte të mira të udhëheqë një ndërmarrje të tillë.
Nga studiuesi i heshtur i kësaj çështjeje, Perikli Ikonomi, mësojmë se edhe Straboni e përmend një vend të tillë, ndërsa fshati Lupeshë e Skraparit të kujton gjeografin Meletios, në librin e tij, në faqet 274-275, i cili thoshte se “lopesset ishin nga Selijt, që banonin pranë Dodonës dhe vendi i tyre quhej Lopessia”. Pra, ai ka vërtetuar se Lopësia është Lubesha e Skraparit pa asnjë mëdyshje, sepse ky fshat herë thirrej Lubesha e herë thirrej Lobesha. Sipas greqishtes, ky emër që shkruhej me “ss” dhe i përgjigjet natyrshëm shkronjës së shqipes “sh”, kjo gjë të vërteton se Lobesha është Lopesha, pra Lopessia.
Ky fshat i Skraparit shtrihet në anën perëndimore të malit Tomorr dhe pranë tij rrjedh një burim me ujë të ftohtë, ekziston një faltore e vjetër, por edhe një shpellë që thonë se rritet një mollë. Nga ujërat e burimeve krijohet një lumë i vogël. Te vendi i quajtur “Vokof”, pranë Lubeshës, askush prej fshatarëve nuk i pret lisat pasi ata i quajnë “të shenjtë”. Kështu që nuk ka asnjë dyshim se Lopessia është Lopesha e Skraparit, e ngritë zërin Perikli Ikonomi dhe të kujton këtë Vepror Hasani, në shkrimin e tij.14
Titus Libius (Libri VII, 3) nënvizonte se banorët e rrethit të Dodonës në fillim hanin lëndë lisash e valangjithash, pastaj priftërinjtë e tempullit mësuan të lëvrojnë tokën e të mbjellin drithra. Gjeografi Meletios, në veprën e tij, faqe 214, shkruante se pranë Dodonës ishte një pyll me lisa dhe vëgjej, (në greqishten e sotme: dhryes është vigji), ndërsa Pausanias, në librin e tij A. 14, thotë se në Epir është mali Tomorr (Tomor) me pamje të bukura dhe se hierorja e Zeusit (Zotit) është në Dodonë dhe se aty është vëgjeu i shenjtë i Perëndisë. Të gjitha këto duhet të flasin për vëgjejt e malit Tomor.
Athanas Stragjiritit, në faqen 304 të veprës së vet, thoshte se Dodona dimër-keqe (dhisqimeros) në malin Tomor e ka pranë lumin Dodon dhe një burim, i cili kishte cilësinë që të zbrazeshin ujërat në kohë mesdite dhe mbushej prapë deri në mesnatë dhe kjo farë çudije përsëritej gjithnjë. Këtë e thotë edhe Plinusi për Dodonën, duke shtuar se në malin e saj rrjedhin 100 burime. Nga ujërat e burimeve krijoheshin përrenjtë e mëdhenj, pra lumi i Tomorricës dhe lumi i Zagorës, pastaj lumi i Osumit dhe Devolli. Emri i Devollit vjen nga fjala latine Deo-lum-Deoli, nga fjala Deus-perëndi, i cili, do të thotë se është “lumi i Zotit”.
Gjeologët austriak, në vitin 1917, thonë se Tomori ka një liqen të madh dhe uji i tij brenda shkakton burime të shumta.15
Unë, thoshte Perikli Ikonomi-sipas shkrimit të Vepror Hasanit-do ta kisha sjellë me vete Stragjiritin te burimi i Sulovës, ku do të kishte parë një burim të thellë; pastaj te burimi i Lubeshës, që ka ujë të ftohtë si akull; te burimi i Vitalenit, i cili gjendet në krye të Tomorit, te Qafa e Dhodhonit, dhe emri i tij e ka një shpegim nga Vitalis-jetë dhe Vitalentis-jetëdhënës; te burimi me emrin Konti; pastaj edhe te burimet tjera, por edhe te burimi çudibërës, të cilin ne e quajmë “Burimi i Kuçedrës”, ku do të shihte një burim që sjell herë ujë e herë e ndërpret ujin, madje mund të ndodhë kur je duke pirë ujë, prandaj për këtë e quajmë kështu, sepse kur nuk do të japë për të pirë ujë kuçedra e ndalë (e zë apo e bllokon) atë, i cili, si fenomen, ndodhë që mijëra vite.16
Historishkruesit e vjetër shkruajnë se fatthënësit e Dodonës quheshin Tomuri, fatthënat e tyre quheshin Tomure dhe Tomuros. Kush nuk e di se këto fjalë janë fjalë shqipe, të gjuhës shqipe, që duan të thonë: Të mirat ose Të mirave, ndërsa fatthënat quheshin edhe pelja ose pelea, sipas Perikliut, sepse gjeografi Meletios, në veprën e tij, faqe 214, thotë se pëllumba quheshin gratë e tempullit, të cilat “ishin barbare”, kishin flokë të thinjura, të bardha, plaka.
Sipas mitologjisë plakat quheshin “grates” dhe “graes”, sepse kishin flokë të bardhë, ishin me një sy dhe me një dhëmb në gojë. Tek Homeri, apo botuesit që e kanë ndërruar formën, priftërinjtë e orakullit të Dodonës quhen “Helloi” apo “Selloi”, që na i shpjegojnë pështjellimet “greke” mbi prejardhjen si “komb”. Në kohët antike provohet ekzistenca e lashtë e Orakullit në fshatin Mbrakull, në këmbë të Tomorit, që, sipas Eqrem Çabejt përfaqëson fjalën “Orakull”.17
Thotë Ikonomi-na kujton Vepror Hasani- se Barthelemy shpjegon se prej dy pëllumbave të ikur në Theba të Egjiptit, njëri erdhi në Dodonë të Epirit dhe tjetri kaloi në Libi të Afrikës. Pëllumbi quhej me emrin “Pelje”, që në gjuhën e fiseve të vjetra të Epirit e tregon emrin “Plakë”. Të gjitha këto thënie të dërgojnë në Shqipëri. Peljet apo plakat përmenden edhe sot në rrethinat e Tomorit, madje ekziston edhe legjenda për tri plakat, ku njëra përfaqëson datën e 30 marsit, tjetra 31 mars, ndërsa e treta 1 prillin. Në këto tri ditë nuk punohet ndër shqiptarët, për nder të tri plakave, madje as sot.
Nga Tomuret ka rrjedhur fjala Tomuriase, që e tregon krahinën e malit Tomor, e cila nuk është gjë tjetër pos Tomorrica e Skraparit, që është rrethina e malit Tomor. Në këtë vend nuk gjënë asgjë mangut për sa i përket orakullit të Dodonës. Në faqen jugore të malit të Tomorit, mbi fshatin (katundin) Bargullas, gjenë qafën e Dhodhonit, ekziston pllaka e Dodonit, ku nuk mungojnë as burimet me ujë te ftohtë, ndërsa në majën veriore të Tomorit gjendet çuke e Peljes (peleas), që janë fatthënat e orakullit të Dodonës. Nuk ka asnjë dyshim- thotë Perikli Ikonomi, sipas Vektor Hasanit-se gjeografi Meletios përmend emrin “pelje” dhe e ka fjalën për “tri plakat fatthënëse”.18 Pra, mali i Tomorit është vendi i shenjtë, ku u lindën perënditë pellazgjiko-shqiptare.
Është më se vërtetë çka dëshmon me vuajtjet shumëvjeçarë rreth Orakujve të Dodonës, Dodonës dhe qytetit të Dodonës, Periki Ikonomi, në veprën e tij “Dodona pellazgjike dhe Tomor`i i zotit të Pellazgëve”, se qyteti i vjetër i Dodonës nuk gjendet në Janinë, por gjendet më malin e Tomorit, rrëzë të cilit ndodhet faltorja e Zotit (Zeusit), dhe fatthënat e tij, orakujt e Zotit.19 Tempulli i Dodonës ka qenë i vetmi dhe më i vjetri i tempujve, për vendin e të cilëve grindeshin të gjithë dijetarët, gjeografët, historianët, etj. dhe nuk e dinin se Dodona është në malin e Tomorit, në viset veriore të Epirit pellazgjik, shqipfolës i të gjithë shekujve, pra arbër, avranitas, të Shqipërisë jugore dhe jo në Janinë, edhe sot pjesa jugore e Epirit, poashtu e mbetur me dhunë e dredhi nën Greqi.
Greqia është quajtur kështu që në kohë të hershme sipas fiseve ilire që jetonin atje, siç dëshmon kështu edhe Ridvan Muslija, në shkrimet për “Orën e bashkimit kombëtar”,20 sidomos në kohën e paganizmit, dhe pasi aty u vendos kristianizmi, u quajt si pjesë e veçantë e Perandorisë së Bizantit (Byzantit), ndërsa tërë gadishulli u quajt Gadishulli Ilirik, para pavarësisë së Greqisë, të ardhur me ndihmën e fuqive të mëdha të Evropës, se nuk e kanë përmendur askund emrin Heladha, as Helenë, as prejardhjen prej “helloi”, që është në të vërtetë një shtrembërim i fjalës “selloi”, te Homeri.
Elemeti kryesor që i dallon avranitasit, pra arbërit, që e banojnë shtetin e krijuar artificialisht me emrin “Greqi”, është fakti se ata flasin dhe këndojnë brenda rrethit familjar, por ata nuk dinë të shkruajnë apo nuk e kanë mësuar ta shkruajnë gjuhën shqipe nëpër shkolla, sepse kjo ishte njëra prej formave të “megal idesë” së Greqisë (ideja e madhe e shkatërrimit), d.m.th. e gjenocidit dhe persekutimit të tmerrshëm të shqiptarëve, në ato anë.
Gjuha shqipe ishte gjuhë ishte gjuhë popullore, jo gjuhë letrare dhe fetare. Njerëzit e letërsisë dhe të diturisë e quanin me përbuzje “gjuhë barbare”. Gjuha shqipe, duke mos u shkruar mund të rrezikonte të humbej tërësisht dhe të humbiste origjinalitetin dhe emocionet shpirtërore gjatë shekujve. Stërgjyshërit tanë i krijuan dhe i ruajtën aq sa munden ninullat, vajet, këngët e kreshnikëve, etj. Një nga format e vetme të ruajtjes së gjuhës është kënga. Shumë ngjarje të përditshme, ngjarje historike, u përcollën brez pas brezi nëpërmjet këngës.21
Ai popull nuk dinte të shkruante, sepse e shkatërronte Greqia. Por, këngët, vajet dhe kujtesa ruhen nëpër shekuj.
Kujtesa shqiptare mbeti gjallë. Ai diti të ruaj këngët, deri në ditët tona…
Temën “Evropa e Bashkuar dhe Shqiptarët”, do ta trajtojmë në vazhdimet e mëtutjeshe…
1 Spiro Konda,: “Shqiptarët dhe problemi pellazgjik”, Tiranë 1964 ose Eugen, Tiranë 2011.
2 Spiro Konda, po aty, faqe 377.
3 Po aty, faqe 370.
4 Po aty, faqe 371.
5 Artikulli i dhënë anonim në opinion te “Illyrian&Pelasgians indigenous europeam”, “Plisi nuk është rastësi”.
6 Sipas shkrimit të nënvizuar.
7 Sipas atij shkrimi.
8 Po aty.
9 Po aty.
10 Shiko shkrimin e Vepror Hasanit, „Dodona e vjetër pellazgjike jo në Janinë, por në Malin e Tomorrit“, http://www.devolli.net, 16 janar 2013.
11 Shiko pa aty.
12 Shih veprën e ASH të Shqipërisë, Istituti i Gjuhësisë dhe i Letërsisë, „Fjalor i Gjuhës së sotme Shqipe“, Kombinati Poligrafik, Tiranë 1980, faqe 1623-1624.
13 Mehmet Elezi, „Fjalor i Gjuhës Shqipe”, Gjegj Fishta, Tiranë, 2006, faqe 1233.
14 Vepror Hasani, „Dodona e vjetër pellazgjike jo në Janinë, por në malin e Tomorrit“, po aty.
15 I njëjti shkrim, po aty.
16 Po aty.
17 Shiko veprën e Eqrem Çabejt, „Studime etimologjike në fushë të shqipes“, DH-J, faqe 212, të cituar këtu sipas veprës së Ilir Cenollarit, “Profecitë e Zotit të Tomorit”, Jonalda, pa vend të botimit, diku në vitin 2010, faqe 6.
18 Artikulli i përmendur i Vepror Hasanit, po aty.
19 Në përfundim të këtij artikulli.
Erotika
Në një botë me Lule
nga Arqile Gjata
Në një botë me ngjyra lulesh, sensualiteti i luleve në prani të bukurisë, joshjes dhe finesës së tejdukshme ka erotikë çuditëshme dhe kryhet sekës me një elegancë të papërsëritëshme nën efektin e dritës, të mjegullës, dëborës dhe akullit, flladit të lehtë pranverorë si dhe nën dritën e hënës sidomos te lulet e agrumeve.
Përfytyroni me qindra e mijëra lule që gjenden kudo në planetin tonë…!
Seksi erotikë i luleve është shumë ledhatues, çuditërisht i qetë, i çiltër, pa ndrojtje dhe pa zhurmë. Ky lloj seksi erotikë tek lulet e përjashton pranin e dhunës siç ndodh rëndom te shpendët, kafshët dhe njeriu. Tek lulet nuk njihet fenomeni i shfrytëzimit seksual, i përdhunimit apo të keq trajtimit midis tyre.
Lulet nuk dinë të shkruajnë, apo të lexojnë. Natyrisht që nuk dinë as të këndojnë, të krijojnë poezi dashurie. Por ato janë fantastikisht adhuruese në çdo kohë dhe stinë ndaj ”partnerëve” të tyre…dhe në mënyrë të habitshme ato janë të heshtura, plotë ngjyra të pa përsëritshme me një delikatesë joshëse në pozicionimin e tyre. Ato kanë një përshtatje ëngjëllore ndaj gjendjes, formës, shumëngjyrësisë, të ngjizura në mënyrë të pa përsëritshme ndër specie të tjera. Lulet e trashëgojnë sensin dhe dëshirën për tu riprodhuar, për tu përsosur deri në atë stad fiziologjikë që i lejon ambienti, rrethanat për të mbijetuar. Lulet në çdo stinë dhe kohë janë të admirueshme, kënaqësi dhënëse, të mrekullojnë e ta zbusin shpirtin e trazuar.
Kur sodit një buqetë apo një vazo me lule, një fushë, një botë me lule… aty gjen ndjenjën e sensualitetit të brishtë të një qenieje delikate që të frymëzon, të jep jetë dhe të ndesë dëshirën për të pasur afër shoqen(-kun), të dashurën(-in) për të shijuar erotikën e luleve dhe natyrshëm dhe erotikën seksuale…të tyre. Lulet janë simboli i shpresës dhe i ëndrrave…kujtimeve dhe dashurisë! I mirënjohjes dhe gëzimeve…i lindjes dhe vdekjes!
Erotika e luleve e ka “konceptin” e shijes dhe të parafytyrimit. Ato gjithmonë kanë një pozicionim që u jep mundësi të shijojnë njëra tjetrën dhe natyrshëm të ‘’përfytyrojnë” partnerin(-en) e vet. Lulet i gjenë të përqafuara dhe buzë më buzë…përfytyroni një gonxhe, një lule të porsaçelur, percepton një lule të sojit të saj të zhvilluar e të lulëzuar. Ato ndjen dalëngadalë nevojën e aromës dhe të sensualitetit të luleve që ka aty afër.
Lulet kanë dhuntinë e të tejparit dhe të ndjeshmërisë së përsosur. Në saj të shumëllojshmërisë muzikore (ngjyrave), që gjithëkahera shoqëron sensualitetin erotikë të luleve dhe mbartin potencialisht në vetvete orkestracionin muzikor të përfituara nga efektetet gjenetike të dritës duke krijuar në mënyrë të harmonizuar shumëngjyrësinë e ngjyrave, që ato e vetshijojnë, e vetpranojnë si një gjë të magjishm që inspiron erotikën muzikore, jo si tinguj, por si ndjesi e luleve ndaj ngjyrave.
Të gjitha lulet kanë individualitetin dhe erotikën e vet të pa përsëritshme me të tjerat si për shembull një manushaqe, një zambak a një trëndelinë , Po ti soditësh ato me pak kureshtje kupton, ndjen, shijon dhe ngopesh me sensualitetin e një tufe me manushaqe në brendësi të një ferre në acar. Ato i gjen dy e nga dy dhe më tepër, por në çift. Po kështu dhe zambaku kur çel hapen dy e nga dy dhe jo në të njëjtën madhësi. Me këtë kuptojmë se, ato janë të prirura të jetojnë në erotikën e tyre individuale të çiftëzuara.
Lulet dhe pse nuk lëshojnë tinguj, ato përsëri e mbushin ambientin me muzikalitet enigmatikë dhe të joshin në gjithfarë mënyra. Një gjë e tillë është më se e vërtetë…Kur në ambientet familjare, të punës, të çlodhjes etje, kur na mungojnë lulet, njeriu e ndjen së tepërmi mos frymëmarrjen e tija dhe e bënë njeriun të mos jetë komod dhe në humor. Lulet dhe erotika seksuale e tyre është e pranishme kudo ku ato lulëzojnë të përzgjedhura nga dora, syri, nga shijet dhe aftësia e njerëzve që i risin. Ne i përzgjedhin me kujdes për ti ekspozuar në pritje zyrtare, e për ti dhuruar në festat e ndryshme familjare e shoqërore. Ato janë simboli i jetës (kini provuar ndonjëherë t’i merrni erë një fëmije, një foshnje…? Ato(lulet) janë simboli i qetësisë, dashurisë, mirënjohjes, të virtytit dhe kulturës Lulet, aroma e tyre, efektet çlodhëse dhe bukuria joshëse e shoqërojnë njeriun deri në jetën e përtejme…
Lulet dhe gjithçka që i përket “perandorisë” së luleve aroma, ngjyrat e papërsëritshme, finesa, brishtësia, eleganca, joshja e të tjera dhunti të luleve janë bashkudhëtare të njeriut dhe në botën e gjallë në tërësi. Ato(lulet) janë shëmbëlltyra e jetës së kulturuar, të ndjeshmërisë, pastërtisë shpirtërore dhe dashurisë njerëzore.
Lulet dhe erotika e tyre e kanë vetveten të përngjiturë, të pikturuarë, të perceptuarë dhe të kultivuarë përjetësisht, në çdo stinë dhe epokë tek -POEZIA… Lule manushaqe, Trëndelinë moj trëndelinë, Lule bore, lule bore, Lulet e limonit, Mimozat…O zambak-zambak i bardhë…Ti je por si një gonxhe…Karafilat që ka Shkodra….Lulet e Majit….Këputa një gjethe dafine, Tundu-shkundu moj lajthatë….Lulja me erë…Këputa një trëndafil dhe sa e sa mijëra e mijëra poezi dhe tekste këngësh të tjera .
Njeriu lind si një lule e brishtë, i bukur, i pastër, plotë sensualitet dhe aromë…askush nuk mund ti zvendësoj mrekullit e luleve!
Kumti xixëllonjës nga Lida Lazaj Të vegjël, të vegjël fare. Unë kisha gjashtë a shtatë, Ti, një a dy vite jetë më pak. Luanim lojëra, të gjitha lojërat e fëmijëve të asaj moshe. Qielli e toka ndërronin ngjyrë, … Continue reading
NËNA IME… (Esse-kushtuar nënës sime ) nga Raimonda MOISIU Të nderuar miq, poetë, shkrimtarë, gazetarë dhe dashamirës të krijimtarisë letraro-artistike, në Diasporë, Kosovë e Camëri, në tërë Botën shqiptare. Shumicën nga Ju unë nuk i kam takuar kurrë, … Continue reading
Poetja e luleve poetike nga Musa Jupolli Historia e një poeteje n’ ushqim të vargut, me shpirtin e vet, na e përkujton një sublime, në sallonin e së cilës një piano, libra dhe lule, një fletore … Continue reading
History of International Women’s Day Raimonda MOISIU International Women’s Day is celebrated in many countries around the world. It is a day when women are recognized for their achievements without regard to divisions, whether national, ethnic, linguistic, … Continue reading
Poezi nga Drita Lushi
(Dedikuar Nënës)
Për sa kohë s’jemi vetë prindër,s’e dimë,a ndoshta,s’e masim dot dashurinë e nënës, ndaj nesh.
Edhe kur bëhemi prindër,e mbi të gjitha mama,mendojmë me vete:“S’ka mundësi të na dojë kaq shumë nëna, sa ç’duam ne fëmijen tonë!”
Kur nisim të mbajmë disa vite në numur,që numërojnë dekada, bëhemi befas më të ndjeshëm dhe kutojmë më shumë,duam më shumë dhe befas me çdoind e qelizë tonën, kuptojmë, se është pikërisht nëna, ajo që na do pakushte, si çduam tashmë fëmijën mbi çdo gjë në botë.
Kuptojmë se jemi për nënën gjithçka, siç është fëmija, qëllimi i ekzistencës sonë.
Mund të kesh disa miqësi, më shumë se një fëmijë, mund të kesh më shumë se një jetë ,mund të takosh më shumë se një dashuri…por NËNË,është veç NJË.
NË KUVENDIM ME NËNËN.
(Dedikuar nënës sime të shtrenjtë.)
Mirdita botë!
E nisa edhe sot kuvendimin me ty.
Me ty, e pak njerëz që më duan,
Ose bëjnë sikur, (s’edi!)
Nënokja ime p.sh, më do fort,
(e ndiej) kur me sy e fjalë më ledhaton.
Tani që u bëra dyzetekatër,
ose,ose më saktë,
dyzetekatër e një muaj,
filluar kam t’i puth duart imcake
e, shpesh e më shpesh, puthje i jap edhe në ballë,
pesëmbëdhjetë vjet, që jeton pa (të shtrenjtin!) tim’ atë.
Mos m’u zemëro që të thërras, nënoke!
Të ndiej më afër kështu,
të ndiej çdo rrudhë
në faqe e ballë.
Si kurorë t’i shoh të gjitha thinjat,
ah, ja dhe ndonjë flok të zi, në të rrallë!
Eh, e mira nënoke!
Edhe kur ankohesh
fajin pleqërisë ia hedh,
Paçka se akoma s’ke bërë shtatëdhjetë.
Po e di çfarë?
Të mos flasim pë rreumatizmën,
që të gërryen kyçet,apo pleqërinë,
Po për gjëra të gëzuara
P. sh, për time bijë.
“Mjaltë e mjaltës” –thuhet, ëëëëë…?
Po atë duket kështu ty?
Tash’ që s’ke vetëm një,
Por (nip e mbesë),
u bënë … dy!
Edi,e di nënoke!
Po ja, që bëj dhe ndonjë pyetje pa vënd,
Kurata (nip e mbesë) të thërrasin ”nëna”,
qesh e lumturohesh,
edi,kështutakaënda;
Eh, nëna ime!
Ja kështu rridhka jeta.
Mbaj mend,
kur shkoj e tek nëna jote e mplakur dikur,
e kthehesh e që andej, aq e trishtuar!
Ndoshta dhe nesër,
ime bijë do të kuvendojë me mua shtruar,
të më sjellë një gotë ujë,
atë më falë një ylber me fjalë!
Qenka qerthull kjo jetë nënoke!
Hajt pra:
“pa dale të të puth dhe një herë në ballë”,
eee, ditë të mbarë!
…
“Muua ah” –Jetë të mbarë.
INTERNATIONAL WOMAN’S DAY According to Amnesty International March 8, 2014. by Teresinka Pereira President of IWA The most pure verse I can write must be dedicated to Fatou, a girl from Burkina Faso, who … Continue reading
ATUNIS GALAXY POETRY 
