Shtëpia Botuese” ADA” publikon vëllimin poetik ” SI VDES NJË GRUA” të autores Alketa Stefania Caca dhe me parathënie e redaktor Petrit Ruka.

 

Titull : SI VDES NJË GRUA

Autor:  Alketa Stefania Caca

Redaktor: Petrit Ruka

Korektor letrar: Ndue Lazri

Kopertina: Zef Naçaj

Organizimi grafik: Grafika ADA

© 2016 Alketa Stefania Caca. Të gjitha të drejtat të rezervuara.

 

Asnjë pjesë e këtij botimi, mbrojtur nga ligji nr. 9380, dt. 28.04.2005 i Shtetit Shqiptar “Për të drejtat e autorit dhe të drejta të tjera lidhur me të”, nuk mund të riprodhohet, ruhet, transmetohet a përdoret me asnjë formë a mjet grafik, elektronik apo mekanik, përfshirë por jo kufizuar fotokopje, skanime, dixhitalizim, rrjet online apo sisteme të tjerë, pa lejen me shkrim të autorit.

 

Botimi i parë, 2016

ISBN: 978-9928-208-14-9

Përgatiti për botim: Roland Lushi

 

Formati : 13.5x20cm

Të gjitha të drejtat i takojnë autorit

 

 

Roland Lushi

 

Botimet ADA

Shtëpia botuese “ADA”

Adresa: Rr. Nasi Pavllo Nr.20

Cel: 068 22 190 16

Tiranë, shtator 2016

 

CIP Katalogimi në botim BK Tiranë

Caca, Alketa

Si vdes një grua : poezi / Alketa Caca ; red.Petrit Ruka. – Tiranë : Ada, 2016

164 f. ; 20 cm.

ISBN 978-9928-208-14-9

1.Letërsia shqipe 2.Poezia

821.18 -1

 

DY FJALË MIRËSEARDHJEJE

 

Më shumë se pesëmbëdhjetë mijë kilometra qiell larg Atdheut të saj, shpesh buzëplasur prej mallit, Korçës së saj, babait, varrit të nënës, që pret lulet e vajzës, një vajzë, një grua, një nënë, bukëhidhur prej kurbetit mund të “çmendet” e të vendosë që të vdesë së paku një pasditeje të mekur australiane.

Mos pyesni përse, se në poezi kjo pyetje nuk ka kurrfarë kuptimi.

Por para se të vdesë vendos të luajë një vals vetmie.

Ku vallë, në cilin vend, sallë vallëzimi, tavernë nate, music hall, kafe- bar buzë deti?

Në asnjërën prej tyre.

Drejt e mbi katër metra katror varri, bash të varrit të saj, “që e ka marrë me qera” sa për këtë pasdite e valle çmendurie.

Kuturisje të tilla mund të ndodhin vetëm në botën e pafundme shpirtërore të poetëve dhe çuditërisht, në vend të tingëllojnë makabre, si me magji mëtojnë krejt të kundërtën, e bëjnë vdekjen vezulluese. Në fund të fundit vetëm poezia e vërtetë mund ta kthejë paradoksin, si një gjetje të rrallë letrare, nga një thëngjill qymyri në një diamant shumë karatësh prej ”shtypjes mijëra atmosferësh” të ndjenjës.

Valltarja e fjalëve të bukura quhet Alketa Stefania Caca.

Kjo ndodh pesëmbëdhjetë mijë kilometra, ose pesëmbëdhjetë qiej larg atdheut. Dhe ndodh shqip. Kur valsi i saj mbaron, na thotë të ngrihemi nga spektakli marramendës se gjithçka mbaroi… `

 

“Pranë kokës sime,

një pagur psherëtimash bën rojë,

derdhet përtokë me gllënjka

unë po ngrihem,

se mbaroi afati i pagesës…”

(poezia ”Vals vetmie”)

 

Ja kështu, si në këtë poezi, në tërë librin e saj, ajo derdh gllënjkë pas gllënjke nëpër faqet e këtij libri të ri psherëtimat dhe mallin e saj, dhembjet dhe gëzimet, botën e trazuar të një gruaje të pasur shpirtërisht. E gjitha përmes një poezie sa origjinale dhe krejt të veçantë në gjetje, shprehje dhe mjete ligjëruese që të rrëmbejnë e të mbushin me emocione të bukura.

E talentuar, vetvetja, krejt e veçantë në tematikën dhe këndvështrimet e saj, gjuhën e vet poetike, Alketa Stefania Caca shfaqet e freskët dhe shpesh kaq befasuese me mënyrën se si e sheh botën e saj të trazuar prej gruaje. Kudo një poezi femërore, shpesh herë e ndërlikuar nëpër labirinte perceptimesh të turbullta e gjysmë mistike, nuk lodhet së kërkuari skutat më të thella të shpirtit për të na i treguar me dritën e fjalës së bukur. Një dëshirë e fortë dhe pas tij mundimi i përleshjes në net të gjata pa gjumë për të gjetur fjalët e duhura të shpirtit. Duket sikur tëmthat ia rreh vetëm një pyetje, kush jam unë gruaja, kur është dita e një gruaje?

 

“As ti as unë, /nuk e njohim gjysmëjetën tonë,/ nuk dimë të vërtetën e lindjes.”

 

Cila është kjo bukuroshe e fjetur që krijon magjinë e dashurisë sa çmend botën “e shkul themelet e shtëpisë?” Cila është si vajzë, kush është si nënë që ripërtërin jetën, si magje që bën bukën dhe fëmijën midis erërave të merakut që troket në portë?

“……………

As ti as unë

nuk e mësuam diku jetën tonë,

përditë në magje me miell në dorë,

erëra nga juglindja trokasin në portë.”

 

Dhe mos vallë gjithë kjo gjë madhështore që quhet grua dhe që ende s’po merr dot rëndësinë e Perëndisë së vetme që sundon jetën tokësore e qiellore (atë shpirtërore) është vetëm një teatër absurd, ku Ajo luan një rol si partnerja e Princit të Kaltër. Domethënë ende një rol të dytë?

“As ti, as unë,

nuk e dimë kismetin tonë,

bukuroshe e fjetur,

që ke rolin më të të bukur në teatër,

ku të puth në buzë princi i kaltër…

50 e 50 çmimi i biletës.

 

As ti, as unë,

në fund të shfaqjes,

nuk e fshehëm trishtimin

për gjysmëjetën tonë,

por duartrokasim

gjysmën që hyn me dritat e skenës…”

(poezia “Kur është dita e nj gruaje”)

Dhe pyetjeve të tilla, të dhembjeve të ferrta prej gruaje, që nuk i nënshtrohet dot verbërisë, e çojnë në përgjigje “të çuditshme” poetike, duke krijuar “gjykime” gjysmë dëshpëruese e gjysmë të pabesueshme, ca “lajthitje” poetike, ku jo rrallëherë shkon e fshihet bukuria noprane e poezisë së vërtetë, origjinale dhe befasuese.

Sipas Alketës, kjo ndodh sepse, me sa duket “Zoti është plakur e s’dëgjon nga veshët” dhe për më keq akoma, ushtria e tij ndihmëse, “engjëjt kanë shkuar të çlodhen sipas hallit”. Me një fjalë engjëjt kanë dezertuar dhe i kanë dalë doresh edhe vetë komandantit të tyre, Zotit. E doemos kjo është kaq dëshpëruese, është për të vajtuar me dyzet palë lot,… nën rënien e thekshme të kambanave.

 

“ Zoti është plakur e nuk shikon nga sytë,

janë tharë lotët e Maries së mirë,

njerëzia po luten për shpirtin e Tij.

kambanat bien e ribien,… në errësirë…”

(poezia “Plakja e zotit”)

 

Larg atdheut poezia e saj doemos do të jetë një poezi e enjtur prej mallit. Sepse në dheun e huaj, ku jeton, çdo gjë nuk është si aty në Korçën e saj ku ka shpirtin, fëmijërinë, rrugicat, vegimin e nënës, babanë sykaltër, dashurinë e parë. Tani aty ku “…zgjohet anës së lumit Tevere, aty ku lulet rrinë gjysmë shtrirë, ku parfumi i vdekjes është i virgjër.” Tashmë i duket se “edhe mbrëmja ( aty) nuk do që të plaket”

Ku ta gjejë tani tërë atë botë dashurie të lënë pas që po i shqepet ndër kujtime dhe po mbetet pa emër?!

 

“Më gjeni një Atdhe pa emër,

për dashurinë më gjeni një rrobaqepës…”

 

Prandaj thotë se “ndihem sikur mungoj në jetën time,” ndaj i duket sikur “Edhe të vdekurit e saj mërziten,” një nga poezitë më tronditëse të librit për nga dendësia emocionale e që mbaron me rënkimin: “më ka këputur malli /për të vdekurit e mi.”

 

“Janë mërzitur të vdekurit e mi,

më çojnë fjalë se i kam braktisur,

e, nga inati, kanë shkuar të shohin

filmin e jetës së tyre….

 

…Kur lahen në ditë festash,

qajnë me dënesa bebesh,

që u mungon nëna

e pastaj presin radhën

për të blerë bukën me qiqër

pjekur mbi çdo gur varri.”

 

Mirëpo ajo e di se kjo është taksa e fatit, që duhet paguar në jetë. Aq e rëndë sa mund të të duket sikur po vret vetë shpirtin brenda zhguallit ekzistencial të trupit.

 

“Kam një merak për veten:/Nuk e mbaj mënd fare/kur kam qenë për të fundit herë vajzë,/as kur u bëra grua/tani nuk më kujtohet.

 

Dhe në fund prapë një nga ato pyetjet dramatike që të mundojnë zemrën:

“Sot pyes veten; /taksambledhësi i fatit,/me çfarë mund të joshet?”

 

Dëshira për të sjellë sa më shumë shembuj në një libër, kur je kumbari i tij pagëzues, bëhet aq e madhe sa ke frikë se mos e tepërosh me ta e përzbardh kureshtjen për librin. Por kjo ndodh në librat, ku ka pak poezi dhe jo në një libër si ky i Alketa Stefania Cacës, që me ditë po bëhet gati të nusërojë përpara lexuesit.

Nuk besoj se pas tërë këtyre shembujve bindës tashmë ka vend të flasim për bukurinë me të cilin e frymon ajo poezinë e saj, për lakonizmin dhe figurat e thekshme, për ritmin e prerë, të shpejtë e kursimtar, për leksikun e veçantë dhe ndjellës, për tendosjen emocionale të vargut dhe vlera të tjera që e bëjnë kaq vetjake poezinë e Cacës.

Një libër i thellë malli për jetën, dashuritë e të gjithave ngjyrave, vegimet e përmallshme për vendlindjen e saj vezulluese, Korçën, fëmijërinë, të vdekurit e saj, mamkën e shtrenjtë ikur për Andej, dimrat dhe shirat, tundime të tilla si për të gjetur se sa datëlindje ka në vit dashuria, për të qenë gruaja e detit, një grua enigmë, violinë djallushe, e virgjër në manastir, puthje e munguar dhe rrugaçe, kukuvajkë e mbarsur, aromë e çmendur e madje grua që bën humor me vdekjen, janë një botë e tërë që nuk mund të thuhet me dy fjalë mirëseardhjeje.

E shumë e shumë si këto që të gjitha bëhen për “një çikë zemër” për një çikë të shkretë zemër të butë prej gruaje, zemrën e saj që fryhet si sfungjer mbrëmjeve australiane, të cilat nuk duan të plaken nga tërë këto përmallime e ku dashuria, siç thotë ajo vetë, “ndalon dy herë,” njëherë në këtë çikë zemër të madhe gruaje dhe pastaj në këngën e saj të bukur.

Mirë se vjen Alketa Stefania Caca ta ndash me ne zemrën tende!

 

 

Petrit Ruka

Tiranë, 21 gusht, 2016